Σάββατο 22 Μαρτίου 2008

Λορέντζος Μαβίλης

Ο Λορέντζος Μαβίλης (Lorenzo Mabillis), ήταν Επτανήσιος λυρικός ποιητής, ένθερμος πατριώτης, και ικανός συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων.
Γεννήθηκε 06/09/1860 στην Ιθάκη. Ήταν μεγαλόσωμος, ξανθός με γαλανά μάτια. Η καταγωγή του ήταν από την Κέρκυρα (με μια ρίζα από Ισπανό παππού), όπου και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Αρχικά φοίτησε στο εκπαιδευτήριο «Καποδίστριας» της Κέρκυρας με δασκάλους τον Ι. Ρωμανό και τον Ι. Πολυλά.
Το 1879 παρακολούθησε μαθήματα στην Φιλοσοφική Αθηνών.
Το 1880 πήγε στην Γερμανία για να σπουδάσει φιλολογία και φιλοσοφία. Οι σπουδές του συνεχίστηκαν επί δεκατέσσερα χρόνια, και επηρεάστηκε από τις θεωρίες του Νίτσε (έχει γράψει και σονέτο με τίτλο “Υπεράνθρωπος”), την ”Κριτική του Καθαρού Λόγου” του ορθολογικού Ιμμάνουελ Καντ, και από την ”Βουλησιαρχία” του απαισιόδοξου Σοπενάουερ. Ασχολήθηκε με τα σανσκριτικά φιλοσοφικά κείμενα και μετέφρασε αποσπάσματα από το ινδικό έπος ”Μαχαμπχαράτα”. Κατά την παραμονή του στην Γερμανία ασχολήθηκε με την σύνθεση λυρικών ποιημάτων (κύρια σονέτων), και σκακιστικών προβλημάτων που δημοσιεύτηκαν σε γερμανικά έντυπα.
Το 1884 δημοσιεύτηκε το πρώτο ποίημά του στον ”Μεσσηνιακό Τύπο”, και συνέχισε τις δημοσιεύσεις ποιημάτων και μεταφράσεων σε έντυπα της Λειψίας, της Αλεξάνδρειας και της Αθήνας. Τα σονέτα του Μαβίλη είχαν άρτια μορφή και εξαίρετο περιεχόμενο, το οποίο πάντως χαρακτηρίζεται από ολοφάνερη απαισιοδοξία. Παρόμοια τελειότητα είναι δύσκολο να συναντήσει κανείς, είτε στην ελληνική, είτε σε άλλη γλώσσα. Τα σονέτα του, με ενδεκασύλλαβους στίχους, είναι πολύ πιο επεξεργασμένα και περίτεχνα από των συγχρόνων του, (δες ”Πατρίδες”, Κωστής Παλαμάς, 1895), και εισάγει νέα στοιχεία, όπως το να αρχίζει η πρόταση στην μέση του στίχου, να υπάρχει διάλογος, κλπ..
Το 1887 συμμετείχε ως Lorenzo Mabillis στο σκακιστικό τουρνουά της Φραγκφούρτης.
Το 1889 συμμετείχε ως Sillibam στο σκακιστικό τουρνουά της πρωτεύουσας της νότιας Σιλεσίας Βρατισλάβ (Breslau).
Το 1890, με τη διατριβή του για τον βυζαντινό χρονογράφο Σκυλίτση, αναγορεύθηκε διδάκτορας φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Ερλάνγκεν της Βαυαρίας.
Το 1896 ο Μαβίλης συμμετείχε στην επανάσταση της Κρήτης, πολεμώντας μαζί με τους αντάρτες στις κρητικές μαδάρες.
Το 1897, κατά τον ελληνο – τουρκικό πόλεμο, ο Μαβίλης συγκέντρωσε εβδομήντα Κερκυραίους εθελοντές, και πήγαν να πολεμήσουν στην Ήπειρο, όπου και τραυματίστηκε στο χέρι. Τα έξοδα της εκστρατείας των εθελοντών αυτών τα κάλυπτε ο ίδιος.
Το 1909 έγινε ενθουσιώδης κήρυκας του ξεσηκωμού.
Το 1910 εξελέγη βουλευτής Κερκύρας.
Το 1911, υπερασπίζοντας την δημοτική γλώσσα μέσα στην Ελληνική Βουλή είπε, απευθυνόμενος στους καθαρευουσιάνους : Χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει. Υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι, και υπάρχουσι πολλοί χυδαίοι άνθρωποι ομιλούντες την καθαρεύουσαν. ("Εφημερίς των συζητήσεων της Βουλής", Β' Αναθεωρητική Βουλή, 1911, σελ. 689, συνεδρίασις 36).
Στις 28/11/1912, κατά τον Πρώτο Βαλκανικό πόλεμο, ο τελευταίος ποιητής της ”Επτανησιακής Σχολής” έπεσε ηρωικά στην Ήπειρο υπέρ πατρίδος επικεφαλής του λόχου του των εθελοντών, στη μάχη του Δρίσκου Ιωαννίνων.

Ποιήματα
Με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας ποίησης (21 Μάρτη) δημοσιεύουμε δυό σονέτα του Λορέντζου Μαβίλη:

ΛήθηΚαλλιπάτειρα
Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε
την πίκρια της ζωής. Όντας βυθήση
ο ήλιος και το σούρουπο ακλουθήση,
μην τους κλαις, ο καημός σου όσος και να 'ναι.

Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε
στης λησμονιάς την κρουσταλλένια βρύση•
μα βούρκος το νεράκι θα μαυρίση,
α' στάξη γι' αυτές δάκρυ όθε αγαπάνε.

Κι αν πιούν θολό νερό ξαναθυμούνται,
διαβαίνοντας λιβάδια από ασφοδίλι,
πόνους παλιούς, που μέσα τους κοιμούνται...

A' δε μπορής παρά να κλαις το δείλι,
τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν:
θέλουν – μα δε βολεί να λησμονήσουν.
”Αρχόντισσα Ροδίτισσα, πώς μπήκες;
Γυναίκες διώχνει μια συνήθεια αρχαία
εδώθε”. – ”Έχω ένα ανίψι, τον Ευκλέα,
τρία αδέρφια, γιό, πατέρα Ολυμπιονίκες•

να με αφήσετε πρέπει, Ελλανοδίκες,
και εγώ να καμαρώσω μέσ' στα ωραία
κορμιά, που για το αγρίλι του Ηρακλέα
παλεύουν, θιαμαστές ψυχές αντρίκειες.

Με τες άλλες γυναίκες δεν είμαι όμοια•
στον αιώνα το σόι μου θα φαντάζη
με της αντρειάς τα αμάραντα προνόμια.

Με μάλαμα γραμμένος το δοξάζει
σε αστραφτερό κατεβατό μαρμάρου
ύμνος χρυσός του αθάνατου Πινδάρου".


Προβλήματα
Ο Λορέντζος Μαβίλης θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο πρώτος έλληνας συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων με διεθνή φήμη.
Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε ένα ορθόδοξο τριάρι, όπου η λευκή βασίλισσα κυριαρχεί είτε με την παρουσία της είτε με την θυσία της.

(Πρόβλημα 121)
Λορέντζος Μαβίλης (Lorenzo Mabillis),
Akademisches Monatsheft für Schach, Nr. 37, März 1893
Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 3 κινήσεις
#3 (5+10)
[K2s3b/p2r4/2R5/2rp4/1p1k1B2/3p1Q2/2bS4/8]


Ας δούμε την λύση του προβλήματος (που το βρήκαμε στα ”Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά” No.8, 1971) :
Δοκιμές: {1.Rxc5? Kxc5!}, {1.Be3+? / Qf2+? / Qe3+? Kc3!}.
Κλειδί: 1.Qh1! (Τα λευκά απειλούν 2.Qa1+ Rc3 3.Qg1#, και επίσης 2.Qxh8+ Rg7 3.Qxg7#. Αν 1...Rxc6, για να δημιουργηθεί τετράγωνο διαφυγής c5 για τον μαύρο βασιλιά, τότε 2.Qg1+ Kc3 3.Qa1#).
1...Rg7 (Φαίνεται ότι τα μαύρα κάλυψαν τις δυο αρχικές απειλές, αλλά...)
2.Qxd5+ (...τελικά η βασίλισσα απομάκρυνε τον Rd7).
2...Kxd5 3.Rd6#,
ή 2...Rxd5 3.Rc4#,
ή 2...Kc3 3.Qe5# (μια που ο Rc5 είναι καρφωμένος και ο Bh8 δεν φρουρεί πλέον το e5).


Ακολουθεί ένα πολυκίνητο με ινδικό θέμα.


(Πρόβλημα 137)
Λορέντζος Μαβίλης (Lorenzo Mabillis),
”Schach, Organ des Schachclubs Altműnchen”, Problem No.206, 1891
Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 4 κινήσεις
#4 (7+2)
[4K3/8/2R5/4k3/2P4P/4P3/8/1B1b2s1]

Δοκιμές : {1.Ke7? / Kf7? / Kd7? Bc2!}, {1.Re6+? Kxe6!}, {1.Sf3+? Bxf3!}, {1.Bg6? Bh5!}, {1.Bd3? Be2!}.
Κλειδί: 1.Bh7!( > 2.Ke7 3.Re6#)
1...Bh5+ 2.Ke7 Bg6 3.Rxg6 Ke4 4.Re6#

Όπως βλέπουμε, τα προβλήματα του Μαβίλη έχουν στρατηγικό περιεχόμενο.
Το επόμενο πρόβλημα θυμίζει την σχολή Βοημίας με τα καθαρά ματ. Ο λευκός προχωρά απτόητος στο σχέδιό του σχεδόν αδιαφορώντας για τον τρόπο άμυνας του μαύρου:


(Πρόβλημα 138)
Λορέντζος Μαβίλης,
αναδημοσίευση στα ”Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά” No.8, 1971
Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 4 κινήσεις
#4 (8+5)
[1S6/4R3/5B1b/P2k2p1/3ppP2/1P6/K7/1B6]

Δοκιμές : {1.Re5+? Kd6!}, {1.Rd7+? Ke6!}.
Κλειδί: 1.Ka3!
1...Kc5 2.Ba2 Kb5 3.b4 ~ 4.Rb7#
1...Bf8 2.Ba2 Bxe7+ 3.b4+ Kd6 4.Be5#
1...Bg7 2.Ba2 Bxf6 3.b4+ Kd6 4.Rd7#
1...e3 2.Ba2 d3 3.b4+ Kd6 4.Rd7#

Βιβλιογραφικές Πηγές
"Λορέντζος Μαβίλης", άρθρο του Φώτη Μαστιχιάδη, περιοδικό "Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά", τεύχος 8, Μάρτιος 1971, σελ. 80

"Νεοελληνική Ποιητική Ανθολογία", ΒΙΠΕΡ #100, εκδόσεις "Πάπυρος ΠΡΕΣΣ", Αθήναι, 1971

"Με Ιδεολογία Ελληνική", Νικόλαος Καρράς, Εκδόσεις Πελασγός, Αθήνα, 1998

2 σχόλια:

Μέτοικος στο Ιόνιο είπε...

Λίγο νωρίτερα από την εποχή, που δημοσίευσε τα προβλήματά του ο Λορέτζος Μαβίλης, είχε αρχίσει να δημοσιεύει και ο Πατρινός γιατρός Διονύσης Μελισσηνός προβλήματα σε ευρωπαϊκά σκακιστικά περιοδικά, ίσως επηρεασμένος από φίλους Ιταλούς, που ζούσαν και αυτοί την εποχή εκείνη στην Πάτρα. Είδα ένα πρόβλημα του Διονύση Μελισσηνού που είχε λάβει εύφημη μνεία στο διαγωνισμό της "Βρετανικής Σκακιστικής Επιθεώρησης" του 1883.

Emmanuel Manolas είπε...

Αγαπητέ Μέτοικε στο Ιόνιο, μου μίλησε ο Παναγής Σκλαβούνος πρόσφατα (30/8) για τον Dr D. Melissinos, και με λίγο ψάξιμο βρήκα πολλά προβλήματά του δημοσιευμένα από το 1880 και μετά.
Παραμερίζει έτσι την πρωτιά του Οικονομόπουλου (δες Πρόβλημα_2) που [Το Ματ] έγραψε ότι είναι ο πρώτος Έλληνας που δημοσίευσε πρόβλημά του, το 1881.
Είχα το όνομα του Μελισσινού στην λίστα των συνθετών, σύντομα θα υπάρξει και μια παρουσίαση προβλημάτων του.
Κάθε βοήθεια δεκτή.