Διατομή Βίρτσμπουργκ – Πλαχούτα

Θέμα Διατομή Βίρτσμπουργκ – Πλαχούτα (Würzburg – Plachutta): δυο μαύρα γραμμικά κομμάτια ίδιας μορφής κίνησης παρεμβάλλονται αμοιβαία (αμοιβαίο Χολτσχάουζεν) στο ίδιο τετράγωνο. Αν τα κομμάτια είναι λευκά, έχουμε λευκή διατομή Βίρτσμπουργκ - Πλαχούτα.

Το θέμα χρονολογείται από το 1909 και είναι τριών τουλάχιστον κινήσεων.
Με την πρώτη κίνηση αναγκάζουμε ένα μαύρο κομμάτι Α να παρεμβληθεί σε ένα παρόμοιο μαύρο κομμάτι Β. Με την δεύτερη παρασύρουμε το κομμάτι Α που μόλις κινήθηκε, και με την τρίτη κίνηση πετυχαίνουμε τον στόχο μας.
Σε άλλη βαριάντα το Β παρεμβάλλεται στο Α στο ίδιο τετράγωνο, το Β παρασύρεται, μετά δίνουμε το ματ.
Το κομμάτι που φθάνει στο τετράγωνο παρεμβολής αναλαμβάνει δύο καθήκοντα επιτήρησης και λέμε ότι είναι υπερφορτωμένο (overloaded).

	(Πρόβλημα 67) Γιαν Χάρτονγκ (Jan Hartong), Πρώτο βραβείο, ”Tijdschrift v. d. Nederlandse Schaakbond“, 1943 Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 3 κινήσεις #3 (8+11)
[b6s/2SpQ3/r7/p1pr1p2/S1k1PP2/1pBsK3/8/1B6]

Δοκιμές : {1.Qxc5+? Sxc5!}, {1.Qxd7? Rxd7!}, {1.exd5? Re6+!}, {1.Bxd3+? Rxd3+!}.
Κλειδί: 1.Bd2! ( > 2.Qxc5 Rxc5 / Sxc5 3.Bxd3# / Sb2#. Η Qe7 πρέπει να εμποδιστεί ώστε να μη φτάσει στο c5).

Υπάρχουν δυο θεματικές άμυνες:
(α) 1...Rad6 2.Qxd7 ( > 3.Qb5#, και τώρα…)
2...Rc6 / Bc6 3.Qxd5# / Sb6# (επειδή ο Ra6, που πρέπει να εποπτεύει το b6, πέρασε επάνω από το κρίσιμο τετράγωνο c6 και αυτό έγινε μαύρη διατομή Γκρίμσο)
ή 2...R6xd7 (δεν υπάρχει το R5xd7) 3.Sb6#

(β) 1...Rdd6 2.Qf6 ( > 3.Qc3#, και τώρα…)
2...Rd4 / Se5 2.Qxa6# / Sb2# ή
2...Rdxf6 (δεν υπάρχει το Raxf6) 3.Bxd3#

Ας δούμε και δυο μη θεματικές άμυνες:
(γ) 1...d5 2.Qe5 (ο πύργος καρφώθηκε και υπάρχει η απειλή Bxd3. Αν παίξει ο Sd3 επιτρέπει το 2.Sb2, οπότε η συνέχεια είναι…) 2...b2 3.Ba2#

(δ) 1...fxe4 2.Qxe4+ Rd4 3.Bxd3# (χωρίς ενδιαφέρον παιγνίδι).


Στο πιο πρόσφατο πρόβλημα, του Τσεπίζνι, βλέπουμε παρεμβολές Βίρτσμπουργκ – Πλαχούτα με αλλαγμένο παιγνίδι στις φάσεις που υπάρχουν.

	(Πρόβλημα 68) Β. Τσεπίζνι (Viktor Ivanovich Chepizhni), Πρώτο βραβείο, εξ ίσου, ”40th Anniversary Tourney, Shakhmatny v. SSSR”, 1966 (Έχει έτοιμο παιγνίδι). Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 3 κινήσεις * #3 (9+11)
[Q5b1/P1Kp4/p1S1S3/1p1p1p2/2k2p2/PR1Rs3/2P5/b3q3]

Φάση πρώτη, έτοιμο παιγνίδι: (*)
1...Bc3 2.Rb4+ Bxb4 3.Se5# (ματ A)
1...Qc3 2.Rd4+ Qxd4 3.Sa5# (ματ B)

Φάση δεύτερη, εικονικό παιγνίδι: Δοκιμή 1.Kb6? ( > 2.Qc8 3.Sc~) Sxc2!
1...Bc3 2.Rb4+ Bxb4 3.Se5# (ματ A)
1...Qc3 2.Se5+ Qxe5 3.Rb4# (ματ C)

Άλλες δοκιμές : {1.Qf8? d6!}, {1.Qc8? Sxc2!}, {1.Sa5+? Qxa5+!}, {1.Se5+? Bxe5+!}, {1.Rd4+? Bxd4!}, {1.Rb4+? Qxb4!}.

Φάση τελευταία, πραγματικό παιγνίδι: Κλειδί: 1.Kd6! (ίδια απειλή 2.Qc8, σχηματίζει μπαταρία με τον Sc6)
1...Bc3 2.Sa5+ Bxa5 3.Rd4# (ματ C)
1...Qc3 2.Rd4+ Qxd4 3.Sa5# (ματ B)
1...Sc2 2.Sa5+ Qa5 3.Qd5#

Μέσα σε παρενθέσεις σημειώσαμε με (A, B, C) τα ματ που γίνονται στις κινήσεις (Bc3, Qc3), για να φανεί η συνδυαστική εναλλαγή τους (AB, AC, CB).

Τώρα, σχετικά με την μέδοδο της λύσης, ένας έμπειρος λύτης, παρατηρώντας το αρχικό στήσιμο των κομματιών, θα μπορούσε να σκεφτεί κάπως έτσι:
Η θέση είναι σχεδόν συμμετρική και ο συνθέτης θέλει ο Ba1 (που κρατάει το Se5) και η Qe1 (που κρατάει το Sa5) να παρεμβληθούν αμοιβαία στο c3, το οποίο γίνεται διατομή Βίρτσμπουργκ - Πλαχούτα.
Επειδή ο Se6 που κρατάει το c5 κόβεται εύκολα για να δοθεί διαφυγή στον Kc4, πιθανώς πλησιάζει ο Kc7. Από ποια μεριά πλησιάζει;
Αν παιχτεί σαν κλειδί Kb6, η Qe1 δεν μπορεί να παίξει Qe3 και να δώσει σαχ.
Ο συνθέτης που έβαλε Ba1 και Qe1, θα μπορούσε ισοδύναμα να έχει βάλει Qa1 και Be1, αλλά γιατί δεν το έκανε;
Μια πιθανή εξήγηση : Η σωστή κίνηση - κλειδί είναι Kd6, οπότε δεν θα έπρεπε να υπάρχει κάποια Qa1 που θα μπορούσε να κόψει τον στρατιώτη a3 και να δώσει σαχ και να χαλάσει την λύση.
Από το σημείο αυτό και μετά ο λύτης εντοπίζει ποια είναι η δοκιμή και ποιο είναι το κλειδί, και λύνει το πρόβλημα.