Πέμπτη 13 Μαρτίου 2008

Σταύρος Ιατρίδης

Ο Σταύρος Ιατρίδης, (1887 – 1976), ήταν χρυσός ολυμπιονίκης στην σύνθεση σκακιστικών προβλημάτων. Εκτός από την αντικειμενικά επιτυχημένη ενασχόλησή του με την σύνθεση στο Καλλιτεχνικό σκάκι, που του απέφερε πλήθος πρώτων βραβείων και πολλές διακρίσεις, ήταν ταχύτατος λύτης, και τον αποκαλούσαν Ο Δράκος των Προβλημάτων.
Ο Ιατρίδης ήταν ισχυρός παίκτης αγωνιστικού σκακιού με τον τίτλο του Μαιτρ και με εξαιρετικές ικανότητες στην ανάλυση των παρτίδων. Στο πρώτο ανεπίσημο πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1935 νίκησε όλους τους αντιπάλους του, αλλά επαγγελματικές υποχρεώσεις τον εμπόδισαν να συμμετάσχει στους δύο τελευταίους γύρους.
Στις 25 Νοεμβρίου 1964, στην 16η Ολυμπιάδα Σκακιού του Τελ Αβίβ, ο συνταγματάρχης του ελληνικού στρατού Σταύρος Ιατρίδης αναδείχθηκε παμψηφεί χρυσός ολυμπιονίκης στην σύνθεση, στην κατηγορία Ορθόδοξο πρόβλημα τριών κινήσεων. Ήταν το τέταρτο χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο που είχε πάρει μέχρι τότε η Ελλάδα (μετά από Τσικλητήρα, Λούη, και τέως βασιλέα Κωνσταντίνο).
Το 1967 το σκάκι αναγνωρίστηκε ως πνευματικό άθλημα.

Ο Ιατρίδης διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας (Ε.Σ.Ο.) για ένα περίπου χρόνο.
Μετεκάλεσε ξένο προπονητή για την εθνική ομάδα (τον Μεγάλο Διεθνή Μαιτρ Δρ Πέταρ Τριφούνοβιτς).
Διοργάνωσε τουρνουά με χορηγούς εταιρείες (Φίλιπς, Σελ).
Διοργάνωσε το διεθνές τουρνουά Ακρόπολις.
Κάλεσε τον Μπόμπι Φίσερ στην Ελλάδα για ένα χάντικαπ σιμουλτανέ.
Έχοντας γνωριμίες από τον στρατό διευκολύνθηκε στην εύρεση εντευκτηρίου για την Ε.Σ.Ο..
Έγραφε την στήλη Καλλιτεχνικό Σκάκι στο μηνιαίο περιοδικό “Ο Σκακιστής” που εξέδιδε ο Κώστας Χαρβάτης.
Ο δραστήριος και αποτελεσματικός πρόεδρος Ιατρίδης παραιτήθηκε από την προεδρία της Ε.Σ.Ο. για λόγους υγείας.

Τον Οκτώβριο 1969 ορίστηκε Διευθυντής των Προκριματικών Αγώνων του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος (Ζόναλ 3) που διεξήχθησαν στην Αθήνα.
Το 1971, ο συνταγματάρχης ε.α. Ιατρίδης, επίτιμος πρόεδρος της Ε.Σ.Ο. βρισκόταν μεταξύ των ιδρυτικών μελών του Σκακιστικού Ομίλου Αμπελοκήπων (Σ.Ο.Α.).

Ο συμπαθής μπαρμπα-Σταύρος σκοτώθηκε το 1976 σε τροχαίο σε ηλικία 89 ετών.

Αντιγράφουμε εδώ (διατηρώντας την ορθογραφία του κειμένου) ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του μικρού βιβλίου “Κανονισμός Ζατρικίου (σκακιού)” υπό Σταύρου Δ. Ιατρίδου, εκδοτικός οίκος Αστήρ Αλ. & Ε. Παπαδημητρίου, 1940:
Νομίζομεν ότι προσφέρομεν υπηρεσίαν στους παίκτας του Σκακιού, ιδίως στους νέους, με τη δημοσίευσι του παρόντος Διεθνούς Κανονισμού εν μεταφράσει εις την Ελληνικήν, διότι έτσι θ’ αποφεύγωνται αμφισβητήσεις και γκρίνιες στο ησυχότερο, πνευματικώτερο και τερπνότερο παιγνίδι του κόσμου, το οποίον δικαίως θεωρείται ότι είναι ο Βασιλεύς των παιγνιδιών.
Το Σκάκι επιτρέπεται να παίζεται σ’ όλες της λέσχες, στα κέντρα, στα σπίτια των πτωχών και στα μέγαρα των πλουσίων, διότι είναι μία ευγενική και πολύ ελκυστική διασκέδασις. Ακονίζει το μυαλό και διδάσκει τι ειμπορεί να επιτύχη κανείς με την υπομονή, τον συνδυασμό και την πρόβλεψι, και πολλές φορές προφυλλάσσει τη νεολαία από του ν’ αποκτά άλλες κακές συνήθειες. Γι’ αυτό το λόγο σε πολλά Κράτη υποβοηθείται η διάδοσίς του με κατάλληλες προσπάθειες και επιχορηγήσεις…


Αυτά έγραφε ο Ιατρίδης το 1940. Εικοσιτέσσερα χρόνια αργότερα έγινε ολυμπιονίκης και τρία χρόνια μετά από αυτό αναγνωρίστηκε το σκάκι από το κράτος ως πνευματικό άθλημα!
Για τις κρατικές επιχορηγήσεις που αναφέρει, ο κόσμος των προβληματιστών είναι ακόμη σε αναμονή εξηνταοκτώ χρόνια μετά.


Το χρυσό τριάρι


(Πρόβλημα 119)
Σταύρος Ιατρίδης,
Χρυσό μετάλλιο, “16η Ολυμπιάδα”, Τελ Αβίβ, 1964
Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 3 κινήσεις
#3 (7+8)
[8/1Ks1p3/1p5S/4p1q1/4s1S1/3R2p1/Qs2B3/7R]

Το πρόβλημα, που βλέπετε στο διάγραμμα, πήρε χρυσό μετάλλιο γιατί έχει σπάνια ομορφιά. Παρακολουθήστε την λύση:

Δοκιμές: {1.Sf2+? gxf2!}, {1.Qd5+? Sxd5!}, {1.Qc4+? Sxc4!}, {1.Qa4+? Sxa4!}.
Το πρόβλημα ξεκινάει σαν πρόβλημα απειλής:
Κλειδί: 1.Rh4! (Ο Sg4 και ο Rh4 δημιουργούν μια μπαταρία η οποία θα ενεργοποιηθεί με κίνηση του Sg4, π.χ. 2.Sf6#).
αν 1...Kf4 2.Rf3+ Ke4 3.Sf2#

Η μαύρη βασίλισσα Qg5 μπορεί να πάρει τον πύργο ή να μπει ανάμεσα σε βασιλιά και ίππο:
1...Qxh4 2.Qxb2 (και γίνεται ματ στην επόμενη κίνηση, με Qb4# ή Qxe5#).
1...Qf4 2.Kxb6!!
Η κίνηση αυτή φέρνει τα μαύρα σε Τσούκτσβανγκ και το πρόβλημα μεταλλάσσεται σε πρόβλημα αναμονής! Με την τελευταία κίνηση εκτίθεται ο λευκός βασιλιάς σε οκτώ σαχ!

Τέσσερα σαχ δίνουν τα μαύρα άλογα και τα αντιμετωπίζει η λευκή βασίλισσα:
2...Sa4+ 3.Qxa4#
2...Sc4+ 3.Qxc4#
2...Sd5+ 3.Qxd5#
2...Sa8+ 3.Qxa8#

Τέσσερα σαχ δίνει η μαύρη βασίλισσα και τα αντιμετωπίζει το άσπρο άλογο:
2...Qe3+ 3.Sxe3#
2...Qf2+ 3.Sxf2#
2...Qf6+ 3.Sxf6#
2...Qxh6+ 3.Sxh6#

Δυο βαριάντες ακόμη με καρφωμένη την μαύρη βασίλισσα:
2...e6 3.Sf6#
2...g2 3.Sf2#

Παρακάτω, για την πληρότητα της παρουσίασης του Σταύρου Ιατρίδη, παραθέτουμε μια διδακτική παρτίδα του, που δείχνει πώς εκμεταλλεύτηκε τα λάθη του αντιπάλου στο άνοιγμα και έφθασε σε κερδισμένο φινάλε. Προσέξτε το σχόλιο στην δέκατη κίνηση που δείχνει το αναλυτικό μυαλό του:

Λευκά: Π.Π., Μαύρα: Σταύρος Ιατρίδης
Αθήνα, 1937
Γκαμπί της Βασίλισσας
1.d4 d5 2.Sf3 Sf6 3.c4 e6 4.Sbd2 Be7 5.e3 0-0
6.Bd3 b6 7.0-0 Bb7 8.b3 Sbd7 9.Bb2 Se4 10.Se5

Στο σημείο αυτό ο Ιατρίδης αναγγέλλει στον αντίπαλό του ότι μετά τις αλλαγές των κομματιών θα οδηγηθούν σε φινάλε με ομοιόχρωμους αξιωματικούς και θα κερδίσει με το πιόνι που θα είναι ελεύθερο.
10...Sxe5 11.dxe5
Αν 11.Bxe4 dxe4 12.dxe5 Qd3 13.Sb1 Rfd8 και τα μαύρα κερδίζουν,
ή 13.Re1 Rfd8 14.Bc1 Bb4 15.Re2 Bc3 16.Qxb1 και τα μαύρα κερδίζουν.
11...Sxd2 12.Qd2 dxc4 13.bxc4 Be4 14.Rfd1 Qxd3 15.Qxd3 Bxd3
16.Rxd3 Rfd8 17.Rad1 Rxd1+ 18.Rxd1 Rd8 19.Rxd8+ Bxd8 20.Ba3 c5
21.Kf1 Kf8 22.Ke2 Ke7 23.Kd3 Kd7 24.Kc2 Kc6 25.Bb2 a6
26.a4 b5 27.cxb5 axb5 28.axb5+ Kxb5 29.Kd3 c4+ 30.Kc2 Ba5
31.Bc3 Bxc3 32.Kxc3 Kc5 33.e4 Kb5 34.f4 Kc5 35.g4 Kb5
36.h4 Kc5 37.f5 Kb5 38.g5 Kc5 39.h5 g6

Εδώ τα λευκά εγκαταλείπουν.
Αν 40.fxg6 fxg6 41.hxg6 hxg6 42.Kc2 Kd4 43.Kd2 Kxe4 44.Kc3 Kxe5 και τα μαύρα κερδίζουν.


Η φωτογραφία του Σ.Ι. από εδώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: