Σαχ στο κλειδί;

Στα ορθόδοξα προβλήματα, αν με σαχ-στο-κλειδί πετυχαίνουμε να δείξουμε έναν συνδυασμό ή ένα θέμα, που δεν δείχνεται χωρίς σαχ-στο-κλειδί, τότε μπορούμε να δεχτούμε την θέση ως κανονικό πρόβλημα. (Άρα, λύνοντας ένα πρόβλημα, δεν αποκλείουμε από την σκέψη μας το να ψάχνουμε και για κλειδί που δίνει σαχ).
Μια ορθόδοξη σπουδή θα μπορούσε να έχει σαχ-στο-κλειδί, αν και είναι πιο εντυπωσιακή όταν ξεκινάει διαφορετικά.
Στα ετερόδοξα προβλήματα δεν είναι ενοχλητικό ένα σαχ-στο-κλειδί.

Θέμα : Το κλειδί δίνει σαχ.

	(Πρόβλημα 26) Βαν Ντικ (N. G. G. van Dijk) ”American Chess Bulletin”, 1961 Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 2 κινήσεις #2 (6+1)
[3S4/2P5/B2k4/3S4/6K1/8/8/5Q2]

Το κλειδί επιτρέπει στον μαύρο βασιλιά να πάει σε όλες τις διαφυγές του σε σχήμα σταυρού.

Δοκιμή 1.Qb5? (ο μαύρος είναι σε κατάσταση τσούκτσβανγκ) 1...Ke5!
Δοκιμή 1.Qc4? Ke5!
Δοκιμή 1.Qf5? Kc5!
Κλειδί : 1.Sf7+
1...Kd7 2.c8=Q#
1...Ke6 2.Qf5#
1...Kd5 2.Qc4#
1...Kc6 2.Qb5#
Ο μαύρος βασιλιάς έχει και μια διαγώνια διαφυγή :
1...Kc5 2.Qc4#

Θέμα : Διαφυγές σε σχήμα σταυρού (+ flights) : Ο μαύρος βασιλιάς μπορεί να διαφύγει κινούμενος στην γραμμή ή στην στήλη.

	(Πρόβλημα 27) Roberts Skuja, Schach in Lettland, 1940 Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 3 κινήσεις #3 (5+2)
[5K2/3P4/2k5/8/6B1/4B3/7Q/b7]

Στο πρόβλημα αυτό βλέπουμε την μέθοδο της καθοδήγησης. Σε δύο κινήσεις θυσιάζονται δύο βασίλισσες, και αυτό δεν μας ενοχλεί καθόλου, αφού ο στόχος είναι να γίνει ματ ο μαύρος βασιλιάς στην τρίτη κίνηση.

Δοκιμές 1.Qh1+? / Qg2+? Kb5!
Δοκιμή 1.Qb2? (> 2.Qb6+ Kd5 3.Qe6#) Bxb2!
Δοκιμή 1.Qc2+? Bc3!
Δοκιμή 1.Qd6+? Kxd6!
Κλειδί: 1.Qc7+! (η θυσία καθοδηγεί τον μαύρο)
Αν 1...Kxc7 2.d8=Q+ Kxd8 3.Bb6# (ή 2...Kb7 / Kc6 3.Qc8# / Qd7#)
Αν 1...Kd5 2.d8=Q+ Ke4 3.Qf4#
Αν 1...Κb5 2.Qc5+ Ka4 / Ka6 3.Bd1# / Qb6#

	(Πρόβλημα 28) Νέναντ Πέτροβιτς (Nenad Petrovic), “Schachmaty v SSSR“, 1960 Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 4 κινήσεις #4 (4+2)
[8/1Q1K3s/1B6/1k6/8/8/1P6/8]

Δοκιμή 1.Kd6? Sf6!
Δοκιμές 1.Bg1+? / Bf2+? / Be3+? / Bd4+? / Ba7+? Kc4!
Δοκιμή 1.Qd5+? Kxb6!
Δοκιμή 1.Qc6+? Kb4!
Κλειδί: 1.Qa6+! (η θυσία καθοδηγεί τον μαύρο)
Αν 1...Kxa6 2.Kc6 S~ 3.b4 S~ 4.b5#
Αν 1...Kb4 2.Qd3 Sf6+ 3.Kc6 S~ 4.Qb5#

	(Πρόβλημα 29) Μ. Λίπτον (M. Lipton), Πρώτο Βραβείο, ”Segal Memorial Tourney”, 1962 Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 2 κινήσεις #2 (14+10)
[1b3ssq/1BP1p1PS/2p1k3/R1BS3P/8/1P2KP2/r1P1R1Pr/1b6]

Στο βραβευμένο πρόβλημα του Λίπτον βλέπουμε τέσσερις δοκιμές με ”Χ-Διαφυγές” του άσπρου βασιλιά Ke3, (που ανοίγει την ”βασιλική μπαταρία” για να δώσει σαχ ο Re2), να αποκρούονται με ”Χ-Διαφυγές” του μαύρου βασιλιά Ke6.

Φάση πρώτη : Δοκιμή : 1.Kd2+? Kxd5! (είναι καρφωμένος ο στρατιώτης c2, άρα δεν υπάρχει το 2.c4+)
Φάση δεύτερη : Δοκιμή : 1.Kf2+? Kf5! (είναι καρφωμένος ο στρατιώτης g2, άρα δεν υπάρχει το 2.g4+)
Φάση τρίτη : Δοκιμή : 1.Kf4+? Kd7! (είναι καρφωμένος ο στρατιώτης c7, άρα δεν υπάρχει το 2.c8=Q+)
Φάση τέταρτη : Δοκιμή : 1.Kd4+? Kf7! (είναι καρφωμένος ο στρατιώτης g7, άρα δεν υπάρχει το 2.gxf8=Q+)
Φάση πέμπτη : Κλειδί : 1.Kd3+!
1...Kxd5 2.Ba3# (είναι αλλιώς καρφωμένος ο στρατιώτης c2, και γίνεται άλλο ματ)
1...Kf5 2.g4#
1...Kd7 2.c8=Q#
1...Kf7 2.gxf8=Q#