(5) Ωραίο κλειδί, χαρακτηριστικά 7 και 8

Χαρακτηριστικό 7 : Το κλειδί καταστρέφει μια “λευκή μπαταρία”, ή ενεργοποιεί μια “μαύρη μπαταρία”.

	(Πρόβλημα 6) Σαμ Λόιντ (Sam Loyd), N.Y. State Chess Association, 1892 Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 2 κινήσεις #2 (8+8)
[8/1s1SBP1K/5Rps/r4B2/r4k1p/4p3/6Q1/7S]

Στην αρχική θέση υπάρχει η μπαταρία Bf5-Rf6. Όταν κινηθεί το πρώτο κομμάτι της μπαταρίας, το δεύτερο αποκαλύπτεται και απειλεί τον βασιλιά.
Κλειδί: 1.Ra6! (Καταστρέφει την μπαταρία αξιωματικού Bf5 - πύργου Rf6, ο Bf5 μένει απροστάτευτος και απειλούμενος από τέσσερα μαύρα κομμάτια, και ο μαύρος βασιλιάς αποκτά μια διαφυγή. Τώρα όμως ο Be7 επιβλέπει το τετράγωνο g5 και υπάρχει η απειλή 2.Qf1#).
Στην βαριάντα 1...Kxf5 2.Rf6# έχουμε επιστροφή του πύργου.
Στην βαριάντα 1...Rxf5 2.Rxa4# γίνεται φανερό το γιατί πήγε ο Rf6 ειδικά στο τετράγωνο a6 με την κίνηση-κλειδί.

Απειλή ή αναμονή;
Το κλειδί συνήθως δημιουργεί μια απειλή (threat).
Αν υποθέσουμε ότι, παίζοντας, τα λευκά δεν απειλούν κάτι, τότε αν δεν παίξουν τα μαύρα, που είναι η σειρά τους, δεν κινδυνεύουν! Ατυχώς όμως τα μαύρα είναι υποχρεωμένα να παίξουν κάτι κι αν, παίζοντας ο,τιδήποτε, κάνουν την θέση τους χειρότερη, λέμε ότι βρίσκονται σε κατάσταση τσούκτσβανγκ (zugzwang, zz), και είναι υποχρεωμένα να χάσουν.

Αν τα μαύρα είναι σχεδόν σε κατάσταση τσούκτσβανγκ, το κλειδί μπορεί να τα φέρνει ακριβώς στην κατάσταση αυτή. (Δείτε το πρόβλημα Π34).

Αν τα μαύρα είναι ήδη σε κατάσταση τσούκτσβανγκ, τα λευκά πρέπει να κάνουν μια κίνηση αναμονής (waiting move) με το κλειδί, για να έρθει η σειρά των μαύρων να παίξουν και να χάσουν.
Σε κάποια προβλήματα είναι δύσκολο να εντοπιστεί αυτή η κίνηση αναμονής, γιατί κάθε λευκή κίνηση φαίνεται ότι χαλάει έτοιμα ματ. (Δείτε και το χαρακτηριστικό 10).


Χαρακτηριστικό 8 : Το κλειδί φέρνει σε κατάσταση τσούκτσβανγκ (zugzwang) τον αντίπαλο, ή διατηρεί την κατάσταση αυτή.
(Δείτε το πρόβλημα Π15).