Πολυκίνητα

Στα πολυκίνητα προβλήματα είναι ίσως εύκολο να δει κανείς πώς δίνεται το ματ (να φανταστεί την εικόνα του ματ), αλλά υπάρχει σχεδόν πάντοτε ένα μικρό εμπόδιο που για να παραμεριστεί χρειάζεται να γίνει μια σειρά κινήσεων (πιθανώς επανειλημμένα).

Το πολυκίνητο πρόβλημα Πρόβλημα-1, που συνέθεσε ο Μπάρετ (S. R. Barrett) ενάμισυ αιώνα πριν, λύνεται σε δώδεκα κινήσεις. Ο μαύρος στρατιώτης στο b2 δεν πρέπει να προαχθεί, γιατί τα μαύρα μπορεί και να νικήσουν! Ο επαναλαμβανόμενος μηχανισμός είναι απλός : «κάρφωμα μαύρου πιονιού, απειλή μαύρου βασιλιά». Η βασίλισσα ανεβαίνει την σκάλα c2 – c3 – d3 – d4 – e4 – e5 – f5 – f6 – g6 – g7 – h7 – h8 και, την στιγμή που βρίσκεται ο μαύρος βασιλιάς στο b1, κατηφορίζει την στήλη h8 – h1, και δίνει το ματ. (Οπότε εξηγείται η (μη οικονομική) παρουσία των τριών λευκών πιονιών, που υποχρεώνει την βασίλισσα να ανέβει όλη την σκάλα).

	(Πρόβλημα 13) Παύλος Μουτεσίδης 4η θέση «2ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα σύνθεσης», 1972 Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 7 κινήσεις #7 (10+11)
[ B5bB/8/2p5/Q2pS3/KS3q2/3Rp3/PP2pbps/4ks1R]

Στην ενδιαφέρουσα σύνθεση του Παύλου Μουτεσίδη δεν αρκεί η μία απειλή από τον Bh8. Ας δούμε την λύση:

Φάση πρώτη : Δοκιμή 1.Sg4? (κρατάει την διαφυγή f2 του μαύρου βασιλιά απειλεί > 2.Bc3#)
1...gxh1=Q! (ξεκαρφώνει τον Sf1, ώστε να αμυνθεί πηγαίνοντας στο d2)

Φάση τελευταία : Κλειδί 1.Κa3! (Ξεκαρφώνει ο λευκός βασιλιάς τον Sb4 και απειλεί 2.Sc2++)
1...Qf8 (Ξανακαρφώνει η μαύρη βασίλισσα τον Sb4, και ο μηχανισμός ξεκάρφωμα-ξανακάρφωμα επαναλαμβάνεται...)
2.Kb3 Qb8
3.Bb7 Qxb7
4.Ka3 Qe7
5.Ka4 Qh4 (...και τώρα ξαφνικά...)
6.Sg4 (...αυτό που απέτυχε στην πρώτη φάση, ως δοκιμή, τώρα παίζεται με δυο απειλές...),
6...Qxg4 / Qxh8 (...και τα μαύρα δεν μπορούν να αποκρούσουν και τις δύο)
7.Bc3# / Sc2# .

Το ταξίδι της μαύρης βασίλισσας, Qf4 – f8 – b8 – b7 – e7 – h4, την ανάγκασε να περάσει πάνω από το κρίσιμο τετράγωνο g4, οπότε μετά την κίνηση 6.Sg4 δεν κρατάει πια καρφωμένο τον Sb4. (Ενδιαφέρον!)

Αν το πολυκίνητο έχει μέχρι 10 κινήσεις, πρέπει να τις ανακαλύψουμε. Αν έχει περισσότερες κινήσεις, πρέπει να εντοπίσουμε τον μηχανισμό που θα επαναληφθεί, έως ότου γίνει το ματ.

Το διάγραμμα που δημοσιεύεται παρακάτω, του Όττο – Τίτους Μπλάτι (Otto - Titus Blathy), έχει δημοσιευτεί πάμπολλες φορές γιατί προκαλεί μεν έκπληξη η εκφώνηση, Ματ σε 127 κινήσεις, αλλά και γιατί είναι σχετικά κατανοητός ο τρόπος που γίνεται το ματ.

	(Πρόβλημα 83) Όττο – Τίτους Μπλάτι (Otto - Titus Blathy), “Magyar Sakkvilag”, 1930 Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 127 κινήσεις #127 (2+14)
[ 8/7p/7p/p4s1p/b3Q2p/K2p3p/p1r5/rk5s]

Κλειδί 1.Qe1+ (Ποιός νοιάζεται αν το κλειδί είναι σαχ; Πρέπει να βρούμε ακόμη 126 κινήσεις) Rc1
2.Qd2 Rc2 (Παραλείπουμε την αναγραφή των υποχρεωτικών κινήσεων των μαύρων Rc1 Rc2)
3.Qd1+ 4.Qxd3+ 5.Qd1+ 6.Qd2 7.Qe1+
8.Qe4+ 9.Qxh1+ 10.Qe4+ 11.Qe1+ 12.Qd2
13.Qd1+ 14.Qd3+ 15.Qf1+ 16.Qxf5+ 17.Qe4 (Τα λευκά καθάρισαν την περιοχή αρκετά, μένουν μόνο τα πιόνια στην στήλη θ που θα κατεβαίνουν σιγά – σιγά)

17...h2 18.Qe1+ 19.Qd2 20.Qd1+ 21.Qd3+
22.Qf1+ 23.Qf5+ 24.Qe4

24...h1=Q 25.Qxh1+ 26.Qe4+ 27.Qe1+ 28.Qd2
29.Qd1+ 30.Qd3+ 31.Qf1+ 32.Qf5+ 33.Qe4 h3 (Με επανάληψη του ίδιου μηχανισμού θα φτάσουμε στο εξής τέλος)

120...h1=Q 121.Qxh1+ Rc1 122.Qh7+ Rc2 123.Qe4 Bb3 124.Qe1+ Rc1
125.Qd2 Rc2 126.Qd1+ Rc1 127.Qxb3#
(Ο Μπλάτι έχει συνθέσει προβλήματα με περισσότερες κινήσεις από αυτό!)