Σιαπέρας Τριαντάφυλλος

Ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας (Triantafyllos Siaperas), που γεννήθηκε 01 Αυγούστου 1931 και πέθανε 25 Φεβρουαρίου 1994, ασχολήθηκε όλη την ζωή του με το Σκάκι, ως παίκτης παρτίδων, ως συνθέτης προβλημάτων, ως δημοσιογράφος, ως συγγραφέας βιβλίων, και διέπρεψε παντού.
Ήταν ένα σεμνό πρόσωπο, με εξαιρετική μνήμη και ευρύτητα γνώσεων, και όταν δίδασκε, η ευγένειά του ήταν προφανής.

Κατείχε στην Ελλάδα το ρεκόρ στο “τυφλό παιγνίδι” (blind), με 6 σκακιέρες.
Ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας μέχρι τα είκοσί του χρόνια έζησε στην Γιουγκοσλαβία, όπου και ασχολήθηκε με την σύνθεση σκακιστικών προβλημάτων, επηρεάζοντας κι άλλους με την διδασκαλία του. Ο Διεθνής Γκρανμαίτρ σύνθεσης Μίλαν Βούξεβιτς με κάθε ευκαιρία στα βιβλία του και στα άρθρα του ευχαριστούσε τον δάσκαλό του Τριαντάφυλλο Σιαπέρα, που του εμφύσησε την αγάπη για το παίξιμο παρτίδων και την σύνθεση προβλημάτων για ολόκληρη την ζωή του.
Επί περίπου δεκαπέντε χρόνια προώθησε το αγωνιστικό σκάκι στην Θεσσαλονίκη, στην “Ένωση Σκακιστών Θεσσαλονίκης”. Δεν έχασε καμμιά παρτίδα από τις 110 περίπου που έπαιξε σε τοπικά πρωταθλήματα και αγώνες κυπέλλου, όπου τερμάτιζε πρώτος, όποτε συμμετείχε.
Το 1956 έγινε για πρώτη φορά Πρωταθλητής Ελλάδος στο σκάκι. Έγινε Εθνικός Μαίτρ. Έλαβε μέρος ως πρώτη σκακιέρα της εθνικής ομάδας της Ελλάδας στην 12η Ολυμπιάδα της Μόσχας (Ε.Σ.Σ.Δ.).
Τον Αύγουστο 1967 κυκλοφόρησε το βιβλίο του “ΤΟ ΣΚΑΚΙ, ΠΛΗΡΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ, ΤΟΜΟΣ Ι”, πρώτο σκακιστικό βιβλίο τέτοιου μεγέθους, (356 σελίδες), που γράφτηκε απευθείας στα ελληνικά. Απευθυνόταν σε αρχάριους και σε παίκτες Α, Β, και Γ κατηγορίας, με συστηματική ανάπτυξη όλων των φάσεων της παρτίδας (άνοιγμα – μέσον – φινάλε). Το βιβλίο, με ευρύτατη θεματολογία και μεθοδική παρουσίαση, λειτούργησε ως μέθοδος άνευ διδασκάλου για τουλάχιστον δυο γενιές ελλήνων σκακιστών.
Από Μάιο 1968 μέχρι Ιούλιο 1969 ήταν Διευθυντής Συντάξεως της μηνιαίας σκακιστικής επιθεώρησης “Ο Σκακιστής”, (για τα τεύχη #6 έως #19).

Ήταν ο πρώτος έλληνας που πήρε τον τίτλο IΜ (Διεθνής Μαίτρ), ισοβαθμώντας το 1968 στην όγδοη θέση (με τον Λάζαρο Βυζαντιάδη) του διεθνούς τουρνουά “Ακρόπολις 1968”. Τερμάτισε πρώτος στο τουρνουά προκρίσεων της Εθνικής ομάδας για την 18η Ολυμπιάδα του Λουγκάνο (Ελβετία), αλλά συμμετείχε τον Οκτώβριο στην Ολυμπιάδα, (ως δεύτερη σκακιέρα με απόφαση του προπονητή). Ο Σιαπέρας ήταν πολύ καταρτισμένος θεωρητικά και το παιγνίδι του ήταν ποζισιονέλ (παιγνίδι θέσεων και στρατηγικής). Ακολουθεί μια παρτίδα του από την 18η Ολυμπιάδα του Λουγκάνο:

Λευκά : Σιαπέρας – Μαύρα : Χέινς
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sd2 Sf6 4.e5 Sfd7 5.Bd3 c5
6.c3 Sc6 7.Se2 Qb6 8.Sf3 cxd4 9.cxd4 f6 10.exf6 Sxf6
11.0-0 Bd6 12.Sc3 0-0 13.Be3 Bd7 14.Sa4 Qd8 15.Rc1 e5
16.Rxc6
Ανταλλάσσεται ένας πύργος για έναν ίππο και ένα πιόνι και ανοίγει η θέση.
16...Bxc6 17.dxe5 Qe8 18.exf6 Bxa4 19.b3 Bd7 20.fxg7 Kxg7
21.Qa1+ Kg8 22.Bh6 Rf7 23.Sg5 Be5 24.Qb1 Rf6 25.Bxh7+ Kh8
26.Re1 Rxh6 27.Rxe5 Qh5
Τα μαύρα απειλούν Rxh7, καθώς και Qxh2+, αλλά δεν θα προλάβουν.
28.Re8+ ( 1-0 )
Θυσιάζεται ο δεύτερος πύργος, που μπορούν να τον πάρουν τρία μαύρα κομμάτια, και ανοίγει η διαγώνια a1-h8 για την λευκή βασίλισσα που θα ξεκινήσει με Qb2+ και θα καταλήξει σε ματ (π.χ. 28...Kg7 29.Qb2+ Rf6 30.Re7+ και τα λευκά κερδίζουν).

Το 1969 θριάμβευσε σε μεγάλο διεθνές τουρνουά στο Ζάγκρεμπ (Γιουγκοσλαβία) παίρνοντας την 4η θέση, με μόνο μία ήττα σε 15 αγώνες με ισχυρούς αντιπάλους, επιβεβαιώνοντας τον τίτλο του Διεθνούς Μαιτρ. Στο πρωτάθλημα Ελλάδος ήταν τρίτος. Πήρε την πρώτη θέση σε ματς προκρίσεων για το Ζόναλ 3 (προκριματικοί αγώνες παγκοσμίου Πρωταθλήματος), αλλά στους αγώνες ήρθε 16ος. Στους Διασυλλογικούς αγώνες Α’ Εθνικής Κατηγορίας έπαιξε ως πρώτη σκακιέρα με την “Ένωση Σκακιστών Θεσσαλονίκης”.
Το 1970 συμμετείχε ως πρώτη σκακιέρα της Εθνικής ομάδας της Ελλάδας στην 19η Ολυμπιάδα στο Ζίγκεν (Γερμανία).
Τον Αύγουστο 1970 κυκλοφόρησαν τα Ελληνικά Σκακιστικά Χρονικά, επίσημο μηνιαίο όργανο της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας (Ε.Σ.Ο.). Υπεύθυνος ύλης και Επιμέλεια εκδόσεως : Τριαντάφυλλος Σιαπέρας. Ήταν περιοδικό μεγάλου μεγέθους με εντυπωσιακά καλή εμφάνιση και εξαιρετικά ενδιαφέρον περιεχόμενο για αγωνιστικό και για καλλιτεχνικό σκάκι, και ήταν ποιοτικά το κορυφαίο Ελληνικό σκακιστικό περιοδικό. Είχε ως εξώφυλλο ένα ματ αποπνιγμού, αλλάζοντας μόνο χρώματα, μέχρι το τεύχος #38-41 Σεπτέμβριος – Δεκέμβριος 1973.

Στις 30 Απριλίου 1971 ο Σιαπέρας είχε θέση #214 στην παγκόσμια κατάταξη (η ανώτερή του), με βαθμό ΕΛΟ 2418. Ήταν ο πρώτος έλληνας που πέρασε τα 2400. Το 1971 συμμετείχε ως πρώτη σκακιέρα της Ελληνικής ομάδας στην διεθνή συνάντηση στην Πούλα (Κροατία).
Στις 30 Απριλίου 1972 ο Σιαπέρας έχει θέση #225 στην παγκόσμια κατάταξη, με βαθμό ΕΛΟ 2427 (ο ανώτερός του).

Το 1972 έγινε για δεύτερη φορά Πρωταθλητής Ελλάδος στο σκάκι. Πήρε τον τίτλο του Διεθνούς Κριτή. Συμμετείχε ως πρώτη σκακιέρα της Ελληνικής ομάδας στην 4η Βαλκανιάδα στην Σόφια (Βουλγαρία). Συμμετείχε ως πρώτη σκακιέρα της Ελληνικής ομάδας στην συνάντηση με την Νέα Ζηλανδία στην Αθήνα. Συμμετείχε ως πρώτη σκακιέρα της Εθνικής ομάδας της Ελλάδας στην 20ή Ολυμπιάδα στα Σκόπια (Γιουγκοσλαβία).
Το 1973 συμμετείχε ως πρώτη σκακιέρα της Ελληνικής ομάδας στην συνάντηση με την Βουλγαρία στην Μπάγκια (Βουλγαρία) και στην 5η Βαλκανιάδα στο Μπρασόβ (Ρουμανία).
Τον Ιανουάριο 1977, δέκα χρόνια μετά τον πρώτο τόμο, κυκλοφόρησε το βιβλίο του “ΤΟ ΣΚΑΚΙ, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ, ΤΟΜΟΣ ΙΙ”, (356 σελίδες κι αυτό). Κάλυπτε το μέσον της παρτίδας, με δύο μέρη : (Α) Δυναμικό Παιγνίδι (παιγνίδι τακτικών συνδυασμών) και (Β) Παιγνίδι Θέσεων (στρατηγικό παιγνίδι).
Στις 15 Νοεμβρίου 1982 εκδίδεται το πρώτο τεύχος της δεκαπενθήμερης σκακιστικής επιθεώρησης “ΤΟ ΜΑΤ” με εκδότη τον Κώστα Χατζιώτη και Διευθυντή σύνταξης τον Τριαντάφυλλο Σιαπέρα. Η συνεργασία διατηρήθηκε μέχρι το 1984.
Το 1985 διοργάνωσε τον πρώτο ζωντανό διαγωνισμό λύσης σκακιστικών προβλημάτων στο ξενοδοχείο Χίλτον της Αθήνας με μεγάλη επιτυχία. Ο Σιαπέρας ήταν εξαιρετικός συνθέτης. Τα προβλήματα και οι σπουδές που έφτιαξε ήσαν υψηλής ποιότητας. Από τις σελίδες των περιοδικών που εξέδιδε και των εφημερίδων που δημοσιογραφούσε, πάντοτε φρόντιζε να προωθεί το Καλλιτεχνικό σκάκι και να δίνει περιγραφές και παραδείγματα για τα διάφορα θέματα των προβλημάτων. Τα δημοσιευόμενα προβλήματα ελλήνων και ξένων συνθετών, συνήθως συμμετείχαν σε διαρκείς διαγωνισμούς λύσης.

Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε ένα βραβευμένο πρόβλημα του Τριαντάφυλλου Σιαπέρα, στο οποίο τα μαύρα, προσπαθώντας να αποφύγουν το ματ, αυτομπλοκάρουν τα τετράγωνα διαφυγής του μαύρου βασιλιά με έξι τρόπους.

	(Πρόβλημα 120) Τριαντάφυλλος Σιαπέρας Πρώτο βραβείο ”Sah“, 1949, Παίζουν τα λευκά και κάνουν Ματ σε 2 κινήσεις #2 (9+6)
[2R4B/1S1B4/8/4p3/Spr5/1P1kq3/K1s2Q2/4R3]

Δοκιμές {1.Bf5+? Re4!}, {1.Qxe3+? Sxe3!}, {1.Rd1+? Qd2!}, {1.Rxe3+? Sxe3!}, {1.Rxc4? Qxf2!}

Κλειδί 1.Rd8! (Δημιουργεί μια λευκή μπαταρία και απειλεί > 2.Bf5#)
1...Rd4 2.Sbc5#
1...Qd4 2.Qe2#
1...Sd4 2.Rxe3#
1...Re4 2.Bb5#
1...Qe4 2.Rd1#
1...e4 2.Sb2#

Στις 25 Φεβρουαρίου 1994 ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας πέθανε. Τιμώντας την μνήμη του, ο Σκακιστικός Ομιλος Άνω Λιοσίων επονομάστηκε Τριαντάφυλλος Σιαπέρας, και διάφοροι σύλλογοι διοργανώνουν σκακιστικά τουρνουά.

---

Επιτρέψτε μου (σήμερα που συμπληρώνονται δεκατέσσερα χρόνια από τον θάνατό του) να αποκαλύψω μια ιδιαίτερη συνομιλία μας για να αντιληφθείτε πόσο καταπληκτικό μυαλό είχε ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας.
Είχα διοργανώσει έναν διαγωνισμό λύσης προβλημάτων (Πάτρα, 05/02/1984) και μου τηλεφώνησε για να μάθει τι έγινε και να το σχολιάσει στην σκακιστική στήλη που κρατούσε σε μια εφημερίδα. Μου λέει (πάντα στον πληθυντικό):
«Μου λέτε τις θέσεις των προβλημάτων;»
«Θέλετε αλγεβρικό τρόπο ή Φορσάιθ;» ρώτησα ο αφελής εγώ.
«Πέστε μου όπως θέλετε», μου λέει.
«2 Ρω-κεφαλαίο 4 Βήτα-κεφαλαίο κάθετος οχτώ κάθετος δύο Ιώτα-κεφαλαίο πέντε κάθετος ένα Ρω έξι…» αρχίζω να λέω εγώ.
«Α! Το δυάρι του Κοσολάποφ από το Νοβόστι του 63. Ωραία επιλογή! Πέστε μου το επόμενο!»
Έμεινα άφωνος. Εικοσιτέσσερα χρόνια έχουν περάσει κι ακόμα δεν μπορώ να το πιστέψω!
Ο Τριαντάφυλλος Σιαπέρας ήταν πραγματικά μεγάλος.

(Δείτε εδώ ένα σχετικό κείμενο του Στράτου Γρίβα).

---

Η φωτογραφία του Τ.Σ. από εδώ.