Ο Σάμιουελ Λόιντ (Sam Loyd) γεννήθηκε στην Φιλαδέλφεια Πενσυλβάνιας Η.Π.Α. στις 31 Ιανουαρίου 1841 και πέθανε (πιθανώς στην Νέα Υόρκη) στις 10 Απριλίου 1911. Ήταν ο μεγαλύτερος Αμερικανός συνθέτης γρίφων (διασκεδαστικών μαθηματικών, λογικών, σκακιστικών, λεκτικών, οπτικών), γιατί δημιούργησε πάνω από 10.000 γρίφους.
Ο Λόιντ πήρε στις 11 Οκτωβρίου 1856 πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό προβλημάτων της New York Clipper, σε ηλικία 15 ετών.Ως συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων ασχολήθηκε μόνο μέχρι τα είκοσί του χρόνια και δημιούργησε 710 προβλήματα, πολλά από τα οποία είχαν ιδιοφυή θέματα.
Ως παίκτης αγωνιστικού σκακιού ο Λόιντ ήταν, στην ακμή του, μεταξύ των καλυτέρων παικτών των Η.Π.Α.. Είχε λάβει μέρος στο διεθνές τουρνουά στο Παρίσι το 1867 και η καλύτερη απόδοσή του ήταν στη Νέα Υόρκη το 1886. Σύμφωνα με τις μετρήσεις Chessmetrics είχε την 15η θέση στον κόσμο.
Ο Λόιντ ασχολήθηκε με την δημιουργία γρίφων. Έγραφε και εξέδιδε το μηνιαίο ‘Περιοδικό γρίφων του Σαμ Λόιντ’ (Sam Loyd's Puzzle Magazine) γεμάτο με σπαζοκεφαλιές. Για μερικούς γρίφους αθλοθετούσε βραβείο 1000 δολάρια σε όποιον θα έστελνε λύση. Επινόησε τον γρίφο ‘Parcheesi’. Έγινε γνωστός σε πολύ κόσμο το 1878, όταν επινόησε τον γρίφο ‘Δεκαπέντε’. Ο γρίφος είναι ένα τετραγωνικό πλαίσιο που έχει μέσα 15 τετραγωνικές ψηφίδες σε διάταξη 4x4 οπότε υπάρχει μια θέση κενή. Οι ψηφίδες μπορούν να ολισθαίνουν και πρέπει να δημιουργηθεί μια εικόνα ή να μπουν σε μια σειρά οι ψηφίδες. Επειδή ήταν οπαδός και των γρίφων ‘Τάνγκραμ’, ο Λόιντ δημοσίευσε ένα βιβλίο με 700 μοναδικά σχέδια Τάνγκραμ και μια φανταστική δημιουργία του κόσμου με Τάνγκραμ. Σε Ευρώπη και Αμερική υπήρχε τότε μια μανία για το Τάνγκραμ, και το δημοφιλές βιβλίο του Λόιντ του εξασφάλισε ένα σημαντικό εισόδημα.
Προς το τέλος της ζωής του αναθερμάνθηκε το ενδιαφέρον του για το σκάκι και άρχισε το 1910 να γράφει ένα βιβλίο ‘Chess strategy’ (Σκακιστική στρατηγική) αλλά πέθανε προτού το ολοκληρώσει.
Το βιβλίο του ‘Κυκλοπαίδεια γρίφων’ (Cyclopedia of Puzzles), με 5000 γρίφους, δημοσιεύτηκε μετά τον θάνατό του, το 1914, από τον γιο του, Σαμ Λόιντ Τζούνιορ, που ήταν κι αυτός προβληματιστής. Μπορείτε να το βρείτε σε διαδικτυακή μορφή.
Το πρόβλημα Εξέλσιορ του Λόιντ
Το Εξέλσιορ (Excelsior) είναι ένα από τα πιο φημισμένα σκακιστικά προβλήματα του Σαμ Λόιντ. Δημοσιεύτηκε στο ‘London Era’ το 1861. (Πήρε το όνομά του από τον τίτλο του ποιήματος ‘Εξέλσιορ’ του Χένρι Γουόντσγουερθ Λονγκφέλοου (Henry Wadsworth Longfellow)).
Ο Λόιντ είχε έναν φίλο, τον Ντένις Τζούλιεν (Denis Julien), που ήταν πρόθυμος να στοιχηματίσει ότι μπορούσε πάντοτε να βρίσκει σε ένα σκακιστικό πρόβλημα το κομμάτι που έδινε το βασικό ματ. Ο Λόιντ συνέθεσε αυτό το πρόβλημα σαν αστείο και στοιχημάτισε πως θα πλήρωνε ένα δείπνο στον φίλο του αν μπορούσε να υποδείξει το κομμάτι ή το πιόνι που δεν έδινε το βασικό ματ. Ο Τζούλιεν έδειξε αμέσως το πιόνι στο b2 λέγοντας ότι ήταν το λιγότερο πιθανό να δίνει ματ.
 | (Πρόβλημα 114) Σαμ Λόιντ (Sam Loyd), London Era, 1861 Παίζουν τα λευκά και δίνουν ματ σε 5 κινήσεις με το λιγότερο πιθανό κομμάτι ή πιόνι #5 (8+10) |
| [s1rb4/1p3p1p/1p6/1R5K/8/p3p1PS/1PP1R3/S6k] | |
Όταν το πρόβλημα δημοσιεύτηκε είχε εκφώνηση “τα λευκά δίνουν ματ με το λιγότερο πιθανό κομμάτι ή πιόνι”. Το ίδιο πρόβλημα υποβλήθηκε σε έναν διαγωνισμό το 1867 στο Παρίσι και πήρε το 2ο βραβείο. Η λύση είναι η εξής:
Δοκιμές: {1.Rf5? / Rd5? Rc5!, τα λευκά δεν μπορούν να αρχίσουν με 1.Rf5 επειδή τα μαύρα με 1...Rc5 καρφώνουν τον Rf5}, {1.Rh2+? Kxh2!}, {1.bxa3? Rc5+!}.
Κλειδί: 1.b4! ( > 2.Rf5 και 3.Rf1#) Rc5+
2.bxc5 (Απειλώντας 3.Rb1#) a2
3.c6 (Με την ίδια απειλή, όπως και στην πρώτη κίνηση) Bc7
4.cxb7 ~ (και σε οποιαδήποτε απάντηση των μαύρων ακολουθεί...)
5.bxa8=Q# / bxa8=B#. (Το ματ δίνεται από το πιόνι που ξεκίνησε από το b2).
| Θέμα Εξέλσιορ : Ένα πιόνι κινείται από το αρχικό του τετράγωνο έως εκείνο, όπου προάγεται. |
Το θέμα Εξέλσιορ παρουσιάζεται συχνά στα σύγχρονα βοηθητικά και στα προβλήματα σειράς κινήσεων.
Στο ιστολόγιό μου υπάρχουν δημοσιευμένα αρκετά προβλήματα του Λόιντ. Θα σας δείξω εδώ το πρώτο πρόβλημα που προσπάθησα να λύσω στην ζωή μου. Ήταν το ακόλουθο πρόβλημα του Λόιντ δημοσιευμένο στο περιοδικό 'Πρώτο' περί το 1966. Έμοιαζε σαν τέλος παρτίδας με τον βασιλιά απελπιστικά στριμωγμένο μέσα στο λευκό στρατόπεδο, και θεώρησα ότι θα ήταν εύκολο να το λύσω, παρά το ότι ήμουν αρχάριος σκακιστής. Χρειάστηκα τρεις μέρες για να βρω το κλειδί. Μπορώ να πω ότι ο θαυμασμός και η ικανοποίηση που αισθάνθηκα λύνοντας αυτό το πρόβλημα με παρακίνησαν να ασχοληθώ λίγο περισσότερο με τα σκακιστικά προβλήματα.
 | (Πρόβλημα 161) Σαμ Λόιντ (Sam Loyd), N.Y. Sunday Herald, 1889 Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 2 κινήσεις #2 (12+12) |
| [3r3r/pbp2pbp/1p5q/8/Q6P/B2B1PPS/1R2P1S1/2k1sK1R] | |
Δοκιμές: {1.Qd1+? Kxd1!}, {1.Qc2+? Sxc2!}, {1.Qf4+? Qxf4!}, {1.Qc4+? Bc3!}, {1.Sf2? Rxd3!}, {1.Sxe1? Qc6!}, {1.Rb1+? Kd2!}, {1.Ra2+? Bb2!}, {1.Rd2+? Kxd2!}, {1.Rc2+? Kb1!}, {1.Bb4? / Bc5? / Bd6? / Be7? Bxb2!}.
Κλειδί: 1.Bf8! ( > 2.Qa1#)
1...Kxb2 2.Qa3#
1...Sc2 2.Qxc2#
1...Bxb2 2.Bxh6#
Μια χιουμοριστική σπουδή Εξέλσιορ
Το πρόβλημα-115 είναι σύνθεση του Όττο - Τίτους Μπλάτι (Otto - Titus Blathy), έχει γκροτέσκα εμφάνιση και χιουμοριστική διάθεση. Θέλει να δείξει ότι με ένα πιονάκι μπορεί να νικηθεί ολόκληρη η δύναμη των μαύρων. (Βέβαια για να σχηματιστεί ο εμφανιζόμενος σκελετός των μαύρων πιονιών έπρεπε να παρθούν δεκατρείς πεσσοί των λευκών, άρα βοήθησαν και τα άλλα λευκά κομμάτια!).
 | (Πρόβλημα 115) Όττο - Τίτους Μπλάτι (Otto - Titus Blathy), “Chess Amateur”, 1922 Παίζουν τα λευκά και κερδίζουν + (2+16) |
| [8/8/8/2p5/1pp5/brpp4/qpprpK1P/1skbs3] | |
Για να νικήσουν τα λευκά, πρέπει να προωθηθεί το πιόνι h2 μέχρι την όγδοη γραμμή και να προαχθεί (θέμα Εξέλσιορ). Η ιδέα φαίνεται απλή, αλλά η σπουδή αυτή κρύβει παγίδες.
Κλειδί: 1.Kxe1!
(Όχι πολύ κομψό κλειδί, αλλά μόνο η μαύρη βασίλισσα μπορεί να κινείται τώρα, Qa2 – a1 – a2).
1...Qa1 2.h3!!
(Τα λευκά έχουν μετρήσει προσεκτικά. Δείτε το σχόλιο στην κίνηση 15).
2...Qa2 3.h4 Qa1 4.h5 Qa2 5.h6 Qa1 6.h7 Qa2 7.h8=S Qa1
(Το πώς θα πλησιάσει ο Ίππος για να πάρει το πιόνι c5, (g6 – f4 – e6, ή f7 – g5 – e4), είναι μια μη ενοχλητική δυάδα (dual) συνεχειών. Σημαντικό είναι ότι ο Ίππος δεν μπορεί να κερδίσει τέμπο).
8.Sf7 Qa2 9.Sd8 Qa1 10.Sb7 Qa2 11.Sxc5 Qa1 12.Se4 Qa2 13.Sd6 Qa1 14.Sxc4 Qa2 15.Sa5 Qa1
(Και τώρα φαίνεται καθαρά ότι αν τα λευκά είχαν παίξει 2.h4? η μαύρη Βασίλισσα θα ήταν στο a2 και θα προστάτευε τον Rb3 και ο λευκός Ίππος δεν θα είχε τρόπο να κερδίσει το ένα τέμπο που θα χρειαζόταν).
16.Sxb3#
Μια παρατήρηση ακόμη : Αν τα λευκά είχαν παίξει βιαστικά ...
8.Sg6 Qa2 9.Se5 Qa1 10.Sxc4? Qa2 11.Sa5 c4! 12.Sxc4 Qa1 13.Sa5 Qa2
...θα ήταν ισοπαλία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου