Μικρές σπουδές, 5 από 6, του Παναγιώτη Κονιδάρη

Δημοσιεύεται σε συνέχειες ένα σπουδαίο κείμενο του Παναγιώτη Κονιδάρη, συγγραφέα σκακιστή και φαρμακοποιού από το Μεγανήσι Λευκάδας, σχετικά με τις σπουδές.
Οι σπουδές είναι συνθέσεις (δηλαδή δεν έχουν οπωσδήποτε προκύψει σε κάποια παρτίδα, αλλά είναι έργο κάποιου συνθέτη), που έχουν στόχο να αναδείξουν κρυφές δυνατότητες στα φινάλε.
Εδώ ο συνθέτης και λύτης Κονιδάρης επιλέγει να παρουσιάσει μερικές αξιομνημόνευτες σπουδές, εξηγώντας με γλαφυρό τρόπο το πώς λύνονται.

Μέρος πρώτο, εδώ : http://kallitexniko-skaki.blogspot.gr/2016/11/1-6.html

Μέρος δεύτερο εδώ : http://kallitexniko-skaki.blogspot.gr/2016/11/2-6.html

Μέρος τρίτο εδώ : http://kallitexniko-skaki.blogspot.gr/2016/11/3-6.html

Μέρος τέταρτο εδώ : http://kallitexniko-skaki.blogspot.gr/2016/11/4-6.html

---

Μέρος 5ον

Φινάλε βασιλισσών και βαριών κομματιών

Και στην κατηγορία των σπουδών βαρέων βαρών υπάρχει θεωρητικό πεδίο και μάλιστα βαρύ.
Ας ξεκινήσουμε από κάτι απλό (που λέει ο λόγος).

D. Gurgenidge, bt35#53, 1999

Win

Ξέρουμε να το κερδίσουμε αυτό; Κάνατε πλάνο; Γιατί ο λευκός μπορεί να φάει το f2 μόνο όταν ο μαύρος βασιλιάς είναι στην δεύτερη. Δείτε την όμορφη και ακριβείας μανούβρα (και μην την ξεχάσετε):

1.Qc6+ Kd1 
2.Qf3+! Kc1 
3.Qc3+ Kd1 
4.Qd3! 

Ο στόχος είναι να έρθει η ντάμα στο f1!
Πχ αν τώρα 4…Kc1 5.Qc4+! Kb2 6.Qf1! Kc2 7.Qxf2 +-

4…Ke1 
5.Qe3+! Kf1 
6.Qxd2 Kg1 
7.Kf4! f1=Q+ 
8.Kg3 με ματ.







Αναρωτιέμαι πόσοι γνωρίζουν ότι το φινάλε που ακολουθεί είναι εύκολη νούλα: 

T. Gorgiev, o000, 1956

Draw 

1.Ka6! Qb4 
2.b7 Qd6+ 
3.Ka7 Qc5+ 
4.Ka6! Qc7 
5.b8=Q! Qxb8 pat








Η βασίλισσα, όπως ξέρετε, είναι θεριό ανήμερο όταν έχει χώρο.
Ας δούμε μια αρχαία σπουδή, απλή και χρήσιμη, που το αποδεικνύει.

L. Van Vliet, Deutsche Schachzeitung, 1888

Win 

Σε τέτοια φινάλε ο μαύρος ρουά πρέπει να κρατιέται μακριά, κάπου στο h1/h2, για να μην εμποδίζει την ντάμα του να καρφώνει το πιόνι και να δίνει σαχ. Γιατί αλλιώς κοιτάξτε τι συμβαίνει:
1.Qb4! (και η παρτιδούλα τελείωσε κιόλας! Γιατί;
Δοκιμάστε να βάλετε κάπου την ντάμα. 1…Qd5 2.Qa4+ Kb6 3.Qb3+! Qxb3 4.b8=Q+ +-, 1…Qf3 2.Qa4+ Kb6 3.Qb3+! +-, 1…Qg2 2.Qa3+! Kb5 3.Qb2+! +-) 1…Qh1 
2.Qa3+ Kb6 
3.Qb2+ Kc7 
4.Qh2+! Qxh2 
5.b8=Q+ Kd7 
6.Qxh2 

Πανίσχυρη δύναμη κρούσης αποτελούν και οι δύο πύργοι. Προσέξτε το παράδειγμα που ακολουθεί, γιατί εμφανίζεται συχνά σε παρτίδες. Ακόμα κι αν προσθέσετε κάποια ουδέτερα πιόνια οι μανούβρες των πύργων είναι πολύτιμη γνώση.

H. Rinck, La strategie, 1st-2nd prize, 1916

Win 

Αυτό που κυρίως πρέπει να προσέξει ο λευκός είναι να μην βγει στο κουρμπέτι η ντάμα, γιατί μετά δεν την κρατάνε δέκα (πύργοι).
1.Rh7+! (1.Rf7? Qd6!; 1.Re7? Qg8!; 1.Ra7? Qe8+!; 1.Rd7? Qg8!) 1…Kg8
2.Rhe7! Kh8 (αν 2…Qd8 3.Rg7+ Kf8 4.Rbf7+ Ke8 5.Rg8+, +-)
3.Rbc7! Kg8 (ή 3…Qg8 4.Kf1! Qf8+ 5.Rf7 Qg8 6.Ra7! Qe8 7.Rh7+, +-)
4.Ra7! Kh8 
5.Rf7! Qe8+ 
6.Kf2

6…Kg8 (6…Qg8 7.Kf1! +-)
7.Rg7+ Kf8 
8.Rh7! Kg8 
9.Rag7+ Kf8 
10.Rh8+, +- 










Ας δούμε κι ένα ακόμα παράδειγμα της καλής συνεργασίας δύο πύργων:

M. Platov, Sahmaty, HM, 1927

Win 

1.Ra4+! Kg5
2.Rc5+ Kf6
3.Ra6+ Ke7
4.Rc7+ Kd8
5.Rh7!

5…Qg2 (5…Qxh7 6.Ra8+ Kc7 7.Ra7+, +-)
6.Ra8+! Qxa8 
7.Rh8+, +-












Το φινάλε ντάμα εναντίον πύργου φυσικά κερδίζει (εκτός μιας -γνωστής θεωρώ- περίπτωσης). Πιο πολύπλοκα όμως είναι τα πράγματα όταν η αδύνατη πλευρά έχει και ένα πιόνι. Τότε πρέπει να προσπαθήσει να απαγορεύσει την πρόσβαση του αντίπαλου βασιλιά στο πιόνι, πράγμα καθόλου εύκολο. Υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες σπουδές για το θέμα, με δαιδαλώδη θεωρητική ανάλυση. Προτίμησα κάτι πιο ανάλαφρο, αλλά εξίσου διδακτικό.

L. Kubbel, ts 20, 1981 (μετά θάνατον!)

Draw 

1.Rc8! Qf4+ 
2.Kb1! Qf5+ 
3.Rc2 Kb5 
4.b3! Kb4 
5.Kb2 Qe5+ 
6.Ka2 Qa5+ 
7.Kb2 Qa3+ 
8.Kb1 Kxb3 (8…Qxb3 9.Rb2 = )
9.Rc3+! Kxc3 =




Τέλος στην περίπτωση των δύο ζευγαριών πύργων το πράγμα εξαρτάται από το ποιος έχει την πρωτοβουλία, ενίοτε και από το ποιος έχει την κίνηση. Ο πιο ενεργητικός έχει πλεονέκτημα. Να μια χρήσιμη τεχνική:

H. Rinck, 1st prize, tt06, 1921

Win 

1.Re7+! Kd8 
2.Rd1+ Kc8 
3.Rc1+! Kd8 
4.Rd7+ Ke8 
5.Rb7! Ra8 
6.Ra7! Rb8 
7.Rb1! Rc8 
8.Re7+ Kd8 / Kf8 
9.Rd1# / Rf1# 




Κι ένα πρόσφατο παράδειγμα του πως λειτουργούν οι ερπύστριες των πύργων:

V. Kondratev, 1st HM, Uralski Problemist, 2008

Win 

1.Rc6+! (1.Rxb3? Ra4+ 2.Kb7 a2) 1…Kg5
2.Rc5+ Kg6 (2…Kg4? 3.Rxb3)
3.Rxb3 Ra4+ 
4.Kb8! a2 
5.Rb6+ Kf7 
6.Rc7+ Ke8 
7.Rbb7! (απειλεί ματ στο c8) 7…Ra8+! 
8.Kxa8 a1=Q+ 

9.Ra7! (κι όχι 9.Kb8 Qe5! = ) 9…Qh1+
10.Kb8 Qh2 (ή 10…Qb1+ 11.Rab7 και δεν υπάρχει τώρα το κάρφωμα)
11.Ra8! Kd8 
12.Kb7#










Το τελευταίο πρόβλημα της προτελευταίας ενότητας είναι διδακτικό σε όλες τις φάσεις του. Παρακολουθήστε τις με προσοχή.

Y. Bazlov, 1st prize, wu15 tu18, 2003

Win 

Η θέση δεν απέχει σχεδόν καθόλου από αυτό που θα μπορούσε να είναι το τέλος μιας παρτίδας μας.
Ξέρουμε όμως να την χειριστούμε;
1.Rd8+! Kb7 
2.Rh7+! Kb6 
3.Rb8+ Ka5 
4.Rh1! Re4+ 
5.Kd3! Rf4 (όχι βέβαια 5…Ra4? 6.Rh5+ με ματ)
6.Ra1+ Ra4 
7.Rxa4+! Kxa4

Και λοιπόν; Αυτή η θέση κερδίζει για τα λευκά;
«Κι όμως κερδίζει!», που θα ’λεγε κι ο Γαλιλαίος ή έστω ο Ζουγανέλης. Ο μαύρος θα ευχόταν να μην έχει το c6! 

8.Rb1! Ka5 (ο πύργος δεν μπορεί να κινηθεί γιατί θα σουβλιστεί ωσάν αμνοερίφιο, ενώ και το 8…c5 9.Kc4 θα έχει το ίδιο βάρβαρο αποτέλεσμα)
9.Kc4! Ra7 (9…Rb6 10.Ra1#)
10.Kc5! Ka6 
11.Kxc6 +-

Εύγε παιδί μου!