Σάββατο 2 Αυγούστου 2025

Επιτροπή Καλλιτεχνικού Σκακιού Newsletter 005

 Newsletter Νο5 27.07.2025 

Επιτροπή Καλλιτεχνικού Σκακιού 

 s#2 (8+5) 

Παίζουν τα λευκά και αναγκάζουν τα μαύρα να κάνουν ματ στη 2η κίνησή τους (το αργότερο) 

Η παρένθεση κάτω δεξιά από το διάγραμμα γράφει τον αριθμό των  κομματιών: 8 λευκά και 5 μαύρα 

[βαθμός δυσκολίας 3/5] 

Γνωρίστε τα αντίστροφα προβλήματα! 

Μία κατηγορία προβλημάτων που συχνά… τρομάζει όσους  καταπιάνονται για πρώτη φορά με αυτά, είναι τα αντίστροφα. Στα αντίστροφα προβλήματα (selfmates) παίζουν πρώτα τα λευκά και  εξαναγκάζουν τον αντίπαλό τους (ο οποίος αντιστέκεται προσπαθώντας  να αποφύγει να κάνει ματ!) να τα κάνει ματ σε ορισμένο αριθμό  κινήσεων. Στα selfmates δηλαδή, λευκά και μαύρα θέλουν να... χάσουν,  αλλά ο λευκός είναι αυτός που το καταφέρνει! 

Ο εξαναγκασμός των μαύρων να παίξουν αυτό που θέλουμε και τελικά  να κάνουν ματ γίνεται με δύο τρόπους:

α) Είτε πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα σαχ (σύμφωνα με τους  κανονισμούς είναι υποχρεωτικό να αντιμετωπιστεί!) 

β) Είτε δεν έχουν άλλη κίνηση να παίξουν (βρίσκονται σε θέση  zugzwang). 

Φυσικά οι κανόνες του σκακιού (ο Βασιλιάς απαγορεύεται να πάει σε  τετράγωνο όπου απειλείται, ένα σαχ είναι υποχρεωτικό να  αντιμετωπιστεί κλπ) βρίσκονται σε πλήρη ισχύ. 

Το πρόβλημα που διαλέξαμε για το παρόν Newsletter είναι ένα  βραβευμένο αντίστροφο 2 κινήσεων (συμβολισμός: s#2). Συνθέτης του  ο εκλιπών Παύλος Μουτεσίδης (βλ. πιο κάτω το σχετικό αφιέρωμα). Η λύση έχει τη μορφή: 

1.κίνηση Λευκών - κίνηση Μαύρων 2. κίνηση Λευκών - κίνηση Μαύρων  (η οποία κάνει ματ στα Λευκά). 

Δείτε το προηγούμενο διάγραμμα: Τα μαύρα κάνουν αμέσως ματ με  αποκάλυψη αν μετακινήσουν τον Αξιωματικό τους οπουδήποτε, δεν  θέλουν όμως να το κάνουν και θα επιλέξουν κάποια άλλη κίνηση,  εφόσον βέβαια αυτή επιτρέπεται από τους κανονισμούς. Τα λευκά πάλι,  θα παίξουν έτσι ώστε ό,τι και να επιλέξουν τα μαύρα, να εξαναγκαστούν  να κάνουν ματ το αργότερο στη 2ηκίνησή τους.

ΛΥΣΗ του προηγούμενου προβλήματος (NL No4) 

Παίζουν τα λευκά και κερδίζουν 

Όπως είχαμε εξηγήσει, αν τα μαύρα κόψουν ατιμωρητί το  τελευταίο λευκό πιόνι d2 θα εξασφαλίσουν την ισοπαλία, καθώς  σε φινάλε χωρίς στρατιώτες η υλική υπεροχή δύο μονάδων δεν  είναι γενικά αρκετή για τη νίκη. Ταυτόχρονα όμως απειλούν και  1…Bg8! καρφώνοντας τον λευκό Πύργο. Το ξεκίνημα είναι  επομένως μονόδρομος:



1.Rh4! Αν τώρα 1…Bf5 ή 1…Bg6,τα λευκά κερδίζουν απλά με  2.d4 σώζοντας οριστικά το πιόνι τους. Αν πάλι 1…Bg8+ τότε  2.Kb2 Kxd2 3.Rh2+ και πέφτει ο μαύρος Ίππος. Άρα η πιο  ανθεκτική απάντηση του μαύρου είναι το 1…Bd3! Ακολουθεί  2.Rh2 Bb5! (2…Be2? 3.d4! +-) 3.Se5! (μοναδικό, καθώς το  3.Sa5? Sd4! 4.Kb2 Be2 5.Kc3 Sb5+ 6.Kb4 Sd4 θα οδηγούσε  σε ισοπαλία) και τώρα οι κυριότερες κινήσεις των δύο  

παρατάξεων -υπενθυμίζουμε ότι οι κινήσεις του λευκού είναι οι  μοναδικές που κερδίζουν- θα οδηγήσουν στο εντυπωσιακό ματ  του επόμενου διαγράμματος: 3…Be2 4.d3! Sb4+ 5.Kb3 Sxd3  6.Rh1+ Kd2 (6…Se1 7.Kc3! και, ανάλογα με τη διαγώνιο όπου  θα κινηθεί ο μαύρος B, θα ακολουθήσει 8.Sd3 ή 8.Sf3 κερδίζοντας τον μαύρο Ίππο και την παρτίδα) 7.Sc4 ματ!!



Παύλος Μουτεσίδης (1930-2025) 

Τον Μάη, πλήρης ημερών, αναχώρησε για τον σκακιστικό παράδεισο  ένας από τους πατριάρχες του Καλλιτεχνικού Σκακιού στην χώρα μας, ο  Παύλος Μουτεσίδης

O Παύλος ήταν Δραμινός αλλά αφού σπούδασε πολιτικός μηχανικός  στη Σαλονίκη έμεινε έκτοτε για πάντα εκεί. Αποτέλεσε εξέχον μέλος  μιας σπουδαίας γενιάς συνθετών. Έμαθε σκάκι 10 ετών και στα πρώτα  του συνθετικά βήματα (ήδη από το 1953) καθοδηγήθηκε από τον  Τριαντάφυλλο Σιαπέρα. Άρχισε με το να συνθέτει ορθόδοξα  προβλήματα, μα γρήγορα ερωτεύτηκε τα αντίστροφα (selfmates),  ιδιαίτερα αυτά των πολλών κινήσεων στα οποία και διέπρεψε.  Αργότερα στράφηκε στα maximummers και στα βοηθητικά, στα οποία  επίσης είχε αξιοσημείωτη επιτυχία. Συνεργάστηκε με πολλούς  σπουδαίους Έλληνες και ξένους συνθέτες, όπως τον Kniest, τον Sorokin,  τον Gussopulo, τον Gruber, τον Φουγιαξή κ.ά. Κέρδισε πολλά βραβεία,  πλήθος προβλημάτων του πέρασαν στα Fide Albums (54,33 βαθμοί  συνολικά) και από το 1984 του είχε απονεμηθεί ο τίτλος του IM σύνθεσης

Ο Παύλος ήταν ένας ακάματος συνθέτης, ενεργός μέχρι τα βαθιά  γεράματα. Έφτιαξε συνολικά πάνω από 2000 προβλήματα! Στην βάση  YACPDB μπορεί κανείς να βρει περίπου χίλια από αυτά, στον παρακάτω  σύνδεσμο:  

https://www.yacpdb.org/#search/OFwvOFwvOFwvOFwvOFwvOFwvO FwvOC9Nb3V0ZWNpZGlzLCBQYXZsb3MgTi4vLy8vLy8vLy8vLy8vMS8xLz EvMA==/1

Σαν άνθρωπος ήταν δραστήριος, πολυταξιδεμένος, προοδευτικός, με  ρωμαλέα κοινωνική και πολιτική άποψη. Το σπινθηροβόλο πνεύμα του,  το κοφτερό του χιούμορ και η εγγενής του εξωστρέφεια τον έκαναν  πολύ αγαπητό στους κύκλους των προβληματιστών. Συμμετείχε σε  πάμπολλα Συνέδρια και ήταν αυτός που καθιέρωσε εκεί τα… αλκοολούχα ποτά (!) σαν βραβεία διαγωνισμών σύνθεσης, με πρώτο  δώρο ένα κονιάκ ΜΕΤΑΧΑ 5 αστέρων. Μετά ακολούθησαν τα άλλα  κονιάκ, τα κρασιά, τα σάκε, οι βότκες, οι τζούικες και οι καϊπιρίνιες. Για  να μην λέτε ότι οι συνθέτες δεν έχουν ζωή! Η τεράστια βιβλιοθήκη του  Παύλου έχει δωρηθεί πλέον από τις αγαπημένες κόρες του στην  Επιτροπή Καλλιτεχνικού Σκακιού. 

Με πρωτοβουλία του Χάρη Φουγιαξή (που πάντα τον πρόσεχε σα να  ήταν πατέρας του) έχει ήδη προκηρυχτεί ένα Memorial Tournament (MT) στη μνήμη του αγαπημένου μας συνθέτη. Λεπτομέρειες για το  τουρνουά σύνθεσης στον παρακάτω σύνδεσμο: 

https://www.dropbox.com/scl/fi/235e8ssslvuze556ulczy/Pavlos Moutecidis-Memorial-Tourney 

announcement.pdf?rlkey=7ctrksdp8z0sgi8smm5xqyyyd&e=2&st=9530 wucj&dl=0  

Το σημερινό (αντίστροφο) πρόβλημα επιλέχτηκε, σαν «σπονδή» στην  εκδημία του.

Αποφάσεις από την Alba Iulia 

Όπως έχουμε αναφέρει, ένα Παγκόσμιο Συνέδριο (WCCC) δεν  περιλαμβάνει μόνο διαγωνισμούς λύσης, αλλά και συνεδριάσεις  επιτροπών, αρκετούς διαγωνισμούς σύνθεσης και άλλα events.  

Κάθε χώρα έχει έναν εκπρόσωπο (delegate) που συμμετέχει στη λήψη  αυτών των αποφάσεων, καθώς και κάποια μέλη ενδεχομένως στις  τεχνικές επιτροπές (10 στον αριθμό). Στην επιτροπή Solving εντάχθηκε  φέτος ο Νίκος Σιδηρόπουλος. Εκεί συζητήθηκαν και αποφασίστηκαν  διάφορα θέματα για το solving με κυριότερο την αυστηροποίηση των  κανόνων για το ISC.  

Ο Έλληνας delegate βέβαια δεν είναι άλλος από τον IM στην σύνθεση  Χάρη Φουγιαξή. Ο Χάρης είναι επίτιμος Πρόεδρος της Παγκόσμιας  Ομοσπονδίας Καλλιτεχνικού Σκακιού, της WFCC. Παρακάτω στην  φωτογραφία τον βλέπετε λίγο πριν τον συλλάβουν οι Ρωμαίοι  στρατιώτες, ποιος ξέρει σε ποια χωροχρονική λούπα έμπλεξε πάλι

Μολονότι δεν δημοσιεύτηκαν ακόμα, μέσω του Χάρη ξέρουμε ήδη  ανεπίσημα κάποιες από τις αποφάσεις που ελήφθησαν στο Συνέδριο.  Έτσι το επόμενο Πανευρωπαϊκό Λύσης θα διεξαχθεί τελικά στα Σκόπια (Β. Μακεδονία) από 8-10 Μάη 2026. Ευελπιστούμε ότι η Ελλάδα θα  κατορθώσει να εμφανιστεί εκεί με την πλήρη σύνθεσή της για να  υπερασπιστεί το αργυρό μετάλλιο της Αθήνας! Για το δε Παγκόσμιο του  2026 υπάρχει μια πρόταση από την Ισπανία για τον Αύγουστο αλλά δεν  έχει οριστικοποιηθεί, η τελική απόφαση θα ληφθεί τον Οκτώβρη, ενώ 

ενδιάμεσα δεν αποκλείεται να δούμε και άλλες εναλλακτικές  προτάσεις. Υπάρχει μια σκέψη και για ελληνική διοργάνωση, αν  ευνοήσουν οι συνθήκες. Οψόμεθα.  

Βραβεία Ελλήνων συνθετών στο 67ο WCCC 

Πάνε πολλά χρόνια από τότε που η Ελλάδα έφευγε με άδεια χέρια από  τους συνθετικούς διαγωνισμούς που γίνονται με αφορμή το εκάστοτε  Συνέδριο. Και φέτος οι συνθέτες μας έδρεψαν αρκετά βραβεία και  επαίνους. Τα παρουσιάζουμε συνοπτικά: 

Murfatlar: Αυτός ήταν διαγωνισμός ρετρό, με προβλήματα PG και την  μυθική συνθήκη Masand. Εκεί ο Πρέντος σάρωσε με… ηλεκτρική  σκούπα, αφού έστειλε 5 προβλήματα και με αυτά πήρε το 1ο, το 2ο, το  3ο, το 4ο βραβείο και για κερασάκι και μια εύφημη μνεία! Κοντολογίς,  τα πήρε όλα κι έφυγε, τίποτα δεν του ξέφυγε! To Murfatlar είναι  Ρουμάνικο κρασί. Κώστα, εβίβα! 

Tzuica: Ο Αργυρακόπουλος μας εκπροσώπησε επάξια σε αυτόν τον  Ρουμανικό fairy διαγωνισμό και απέσπασε ένα «very special prize»,  αλλά και έναν έπαινο, έτσι να βρίσκεται.  

Sabra: Βοηθητικά. Ο Λιάκος απέσπασε 6ηεύφημη μνεία στον Ισραηλινό  διαγωνισμό.

Azemmour: Βοηθητικά προβλήματα για τo Μαροκινό κρασί. Πρέντος,  9ος έπαινος. 

Champagne: Retro προβλήματα για τον γαλλικό αφρώδη οίνο. Πρέντος,  9ος έπαινος. 

Sake: Γιάκατης και Πρέντος (συνεργασία) πρόσθεσαν δύο ακόμη  επαίνους, στον Γιαπωνέζικο διαγωνισμό. 

Μπράβο σε όλα τα παιδιά! Ο σύνδεσμος για τα έως τώρα  δημοσιευμένα βραβεία: 

https://wccc2025.wfcc.ch/results/ 

Διαγωνισμός λύσης στον Ίκαρο 2025 

Το καλοκαιρινό διεθνές τουρνουά της Ικαρίας παραδοσιακά αγκαλιάζει  τους διαγωνισμούς λύσης. Παλιότερα είχε φιλοξενήσει και τον ίδιο τον  Μούρτζια. Φέτος, στο πλαίσιο του Ίκαρου 2025, πραγματοποιήθηκε μίνι  διαγωνισμός με 6 προβλήματα, με πρωτοβουλία της Επιτροπής  Καλλιτεχνικού Σκακιού. Υπεύθυνος της διοργάνωσης ήταν ο Δημήτρης  Σκυριανόγλου και τα (όχι δύσκολα) προβλήματα διάλεξε ο  Παν. Κονιδάρης. Έλυσαν 11 σκακιστές. Η βαθμολογία ήταν: 

1. Κεσόγλου Κώστας 28 β. (σε 30 δυνατούς) 

2. Καπαγιαννίδης Κώστας 22 β. 

3. Μητσόπουλος Κωνσταντίνος 19 β. 

4. Νοδάρας Χρήστος 18 β. (61’)

5. Καραχισαρίδης Β. 18 β. (88’) 

6. Τερ-Γκεβοργκιάν Γιάννης 18 β. (90’) 

7. Χαλδαιάκης Βασίλης 16 β. 

8. Κωνσταντόπουλος Παναγιώτης 12 β. 

9. Σεφερλής Γιώργος 6 β. 

10. Ley Johannes 5 β. 

11. Μακρυνιώτης Κωνσταντίνος 0 β. 

Κι αφού αναφέραμε, έστω και εν παρόδω, τον Μούρτζια ας κλείσουμε  με μια φωτογραφία του Παγκόσμιου Πρωταθλητή μαζί με τα άλλα μέλη  της Πολωνικής υπερ-ομάδας στους πανηγυρισμούς για τον νέο τους  παγκόσμιο τίτλο: Πιοτρ Μούρτζια, Πιοτρ Γκόρσκι, Κάσπερ Πιορούν.


Επιτροπή Καλλιτεχνικού Σκακιού Newsletter 004

 Newsletter Νο4 13.07.2025 

Επιτροπή Καλλιτεχνικού Σκακιού 

 

 Παίζουν τα λευκά και κερδίζουν 

[βαθμός δυσκολίας 4/5] 

Οι Σπουδές είναι οι σκακιστικές συνθέσεις που θυμίζουν περισσότερο  παρτίδα σκακιού. Τα λευκά πρέπει να φτάσουν είτε, όπως εδώ, σε  εμφανώς νικηφόρα θέση [συμβολισμός: «+»] είτε (εάν κινδυνεύουν να  χάσουν) σε εμφανώς ισόπαλη θέση [συμβολισμός: «=»]. Τα μαύρα  αντιστέκονται όσο καλύτερα μπορούν, όμως οι μοναδικές κινήσεις του  λευκού θα φέρουν το ζητούμενο αποτέλεσμα.  

Δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των κινήσεων. 

Συχνά, όχι πάντα, η σπουδή ξεκινάει από μια «φυσιολογική» θέση,  παρόμοια με αυτήν που θα μπορούσε να προκύψει σε μια παρτίδα. 

Ας δούμε τη θέση του διαγράμματος: Αν τα μαύρα κόψουν ατιμωρητί το  τελευταίο λευκό πιόνι d2 θα εξασφαλίσουν την ισοπαλία, καθώς σε  φινάλε χωρίς στρατιώτες η υλική υπεροχή δύο μονάδων δεν είναι  γενικά αρκετή για τη νίκη. Ταυτόχρονα όμως απειλούν και 1…Bg8!  καρφώνοντας τον λευκό Πύργο. Οι ισχυρότερες κινήσεις και των δύο  παρατάξεων (πρέπει να ανακαλύψετε και την ανθεκτικότερη άμυνα του  μαύρου!) θα οδηγήσουν σε μια όμορφη τελική εικόνα.

ΛΥΣΗ του προηγούμενου προβλήματος (NL No3) 

Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε 4 κινήσεις 

Στο στυλ προβλημάτων που έκανε διάσημο τον Γερμανό συνθέτη  Fritz Emil GIEGOLD (Γκίγκολντ, 1903-1978) η λύση ξεκινάει με  κινήσεις του λευκού τελείως απροσδόκητες, ακατανόητες,  τρελές με την πρώτη ματιά! Το νόημά τους θα φανεί μόνο στο  τέλος, λίγο πριν το ματ. 

Στο διάγραμμά μας από πόσους θα περάσει απ’ το μυαλό ότι η  κίνηση 1.Rh1 !! είναι η μόνη που λύνει το πρόβλημα; Και ότι  αμέσως μετά από το υποχρεωτικό 1…d4 το θεότρελο 2.Rh3 !! είναι απαραίτητο; Μόλις μετά από το 2…g4xh3 3.Bxh3 Kxc6  φαίνεται γιατί προηγήθηκαν όλα αυτά: 4.Bg2 ματ!



Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Λύσης (WCSC 2025): 2η νόρμα GM για τον  Σιδηρόπουλο!  

Μια ακόμα μεγάλη εμφάνιση σε παγκόσμιο (μετά το περσινό χάλκινο  μετάλλιο) για τον σπουδαίο Έλληνα λύτη Νίκο Σιδηρόπουλο που του  εξασφάλισε την 6η θέση στο WCSC και την 2ηνόρμα του GM! Συγχαρητήρια Νίκο! 

Την πρώτη μέρα του WCSC ο λύτης μας είχε κάποιες μικρές απώλειες,  ωστόσο την δεύτερη ξεσπάθωσε και σκαρφάλωσε στην 6η θέση της  κατάταξης με 72,5/90 βαθμούς και απόδοση 2682!  

Συνολικά αποτελέσματα, προβλήματα και λύσεις στον σύνδεσμο: https://www.wfcc.ch/wccc2025-48th-wcsc-results/ 

Το μεγάλο φαβορί ο Ρώσος Παβλόβ, σύμφωνα με διαμαρτυρία του στα  ΜΚΔ, δεν μπόρεσε να συμμετάσχει λόγω του ότι του ακύρωσαν ξαφνικά  την βίζα δύο μέρες πριν τους αγώνες. Οι παράπλευρες απώλειες ενός  πολέμου ενίοτε είναι σκακιστικές… 

Κατόπιν τούτου, παγκόσμιος Πρωταθλητής στέφθηκε ο συνήθης  ύποπτος Πιοτρ Μούρτζια (84 β.), που μοιάζει να διανύει νέα περίοδο  νεότητας. Αυτός ήταν ο 9ος παγκόσμιος τίτλος του Πολωνού (ο 1ος ήταν  στο Πορτορόζ το 2002)! Οι Πολωνοί ως ομάδα (με 2 ακόμα παγκόσμιους πρωταθλητές στην σύνθεσή τους, Πιορούν και Γκόρσκι) φυσικά έκαναν  για μια ακόμα φορά περίπατο, κατακτώντας τον 14οτίτλο τους (στους  τελευταίους 16)! 

Open Παγκόσμιου Πρωταθλήματος και WSC 

Παραδοσιακά, την Δευτέρα πριν το καθαυτό Παγκόσμιο Πρωτάθλημα,  γίνεται το Open (2 γύροι 6 προβλημάτων). Στο συγκεκριμένο  συμμετείχαν 94 λύτες. Ο Σιδηρόπουλος, μολονότι ήταν κοντά στο να το  λύσει, έχασε τελικά το 4άρι του α’ γύρου αλλά πήγε εξαιρετικά στον β’  (25/30) και με 41 βαθμούς κατετάγη 10ος-12ος με απόδοση 2556.  Νικητής κι εδώ ο θρύλος Piotr Murdzia με 52,5. Αναλυτικά  αποτελέσματα, προβλήματα και λύσεις του διαγωνισμού στον  σύνδεσμο: 

https://www.wfcc.ch/wccc2025-open-solving/ 

Να τονίσουμε ότι το Open ήταν το τελευταίο από 18 τουρνουά για την  περίοδο 2024-25, των οποίων η βαθμολογία μέτρησε για το World Solving Cup (σε καθένα από αυτά και ανάλογα με το πόσο ισχυρό είναι,  μοιράζονται πόντοι στους πρώτους σύμφωνα με έναν αλγόριθμο).  Βαθμολογήθηκαν 72 λύτες. Ο Νίκος τελικά κατετάγη 4ος στο WSC με 66  πόντους. Νικητής σε αυτό ο Πρωταθλητής Ευρώπης στην Αθήνα, Βέλγος  Έντι Βαν Μπίερς με 133 πόντους. 

Για να μπείτε στο κλίμα διαλέξαμε για σας ένα δυάρι από τον 2ογύρο:

Ivan Suvorov, 2nd Comm., Zadachi I etiudi, 2012 

#2 Ματ σε δύο κινήσεις 

Hint: Για έναν έμπειρο λύτη είναι σχεδόν προφανές το πιο κομμάτι θα  κινηθεί, αλλά πρέπει να επιλεγεί και το σωστό τετράγωνο, από τα  πολλά διαθέσιμα .  

Περισσότερα για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στο επόμενο newsletter,  για να πάτε και για κανένα μπάνιο, όχι όλο καλλιτεχνικό και  καλλιτεχνικό, αμάν πια!  

Να ξηγιόμαστε, να μην παρεξηγιόμαστε! 

Καλό είναι σε αυτό το σημείο να αρχίσουμε να ξεκαθαρίζουμε κάποιους  ορισμούς του καλλιτεχνικού σκακιού, ώστε να μην μπερδεύονται οι νέοι  φίλοι μας. Το καλλιτεχνικό σκάκι κρύβει πραγματικά μεγάλο πλούτο και  βαθιά πολυπλοκότητα, όπως θα διαπιστώσει όποιος εντρυφήσει στις  

διάφορες εκδοχές του. Εδώ θα παρουσιάσουμε μόνο τις πολύ βασικές,  αυτά που αποκαλούμε είδη σκακιστικών προβλημάτων.  

Α) Ορθόδοξα προβλήματα 

Ορθόδοξα γιατί σε αυτά όλοι οι κανόνες, τα κομμάτια κτλ είναι όπως τα  γνωρίζουμε και στο κλασικό ΟΤΒ σκάκι. Είναι επίσης γνωστά και ως  direct mates μιας και ο σκοπός τους είναι το ματ στον μαύρο σε  συγκεκριμένο αριθμό κινήσεων. Είναι φυσικά η πιο παλιά κατηγορία  προβλημάτων (πρώιμος μεσαίωνας). Οι υποκατηγορίες είναι αυτές που  όλοι γνωρίζουν: ματ σε 2 κινήσεις (#2), ματ σε 3 κινήσεις (#3), ματ σε Ν  κινήσεις (#Ν, όπου Ν>3). Σε αυτά τα προβλήματα πρέπει να  προσθέσουμε και τις σπουδές (studies) που στην ουσία είναι φινάλε με 

στρατηγικό και τακτικό περιεχόμενο (συνθέσεις όμως, όχι απλά φινάλε  μιας παρτίδας). Στις σπουδές ο ορισμός είναι είτε «Τα λευκά παίζουν  και νικούν», είτε «Τα λευκά παίζουν και κάνουν ισοπαλία». Οι 4 αυτές  κατηγορίες προβλημάτων υπάρχουν πάντα στους επίσημους  διαγωνισμούς λύσης.  

Β) Ετερόδοξα ή Ημι-ορθόδοξα προβλήματα 

Σε αυτά τα προβλήματα τα κομμάτια είναι πράγματι όπως τα ξέρουμε,  το ίδιο και οι κινήσεις τους, ωστόσο αλλάζει κάτι στην στόχευση των  δύο στρατοπέδων. Οι δύο κύριες κατηγορίες αυτού του είδους είναι: α)  τα βοηθητικά προβλήματα (helpmates) στα οποία κατ’ εξαίρεση ο μαύρος παίζει πρώτος και βοηθάει (συνεργάζεται με) τον λευκό ώστε  να κάνει ματ (τον μαύρο). Αυτό είναι ανήκουστο για μια κανονική  παρτίδα (εκτός κι αν είναι στημένη, το έχουμε δει το έργο ), αλλά στα  βοηθητικά οδηγεί σε όμορφες συνθέσεις υψηλής δυσκολίας, και β) τα  αντίστροφα προβλήματα (selfmates) στα οποία παίζει πρώτος ο λευκός  που προσπαθεί να εξαναγκάσει τον μαύρο να κάνει ματ τον ίδιο (τον  λευκό!), την ίδια ώρα που ο μαύρος αμύνεται, αντιστέκεται σε αυτό το  σχέδιο! Είναι σαν το ανέκδοτο με τον κροκόδειλο στα κεραμίδια (το  οποίο, ωστόσο, κωλυόμαστε να διηγηθούμε). Οι δύο αυτές κατηγορίες  εδώ και πολλές δεκαετίες ανήκουν σε αυτές που χρησιμοποιούνται  στους διαγωνισμούς λύσης και από μερικούς συνθέτες θεωρούνται, γι’  αυτόν τον λόγο, πλέον «ορθόδοξες». Σε αυτές πρέπει να προσθέσουμε  και τα reflexmates, που όμως δεν μπαίνουν σε διαγωνισμούς λύσης.  

Γ) Μυθικά προβλήματα (Fairies) 

Αν τα βοηθητικά και τα αντίστροφα σαν ιδέες σας έκαναν να νιώσετε  ανασφάλεια, μπορείτε να σταματήσετε το διάβασμα εδώ, μιας και το  «μυθικό σκάκι» θα σας τρομοκρατήσει! Για όποια γενναία ψυχή  συνεχίζει την ανάγνωση, να εξηγήσουμε ότι υπάρχουν δύο βασικές  μυθικές υποκατηγορίες: αυτά με fairy κομμάτια και αυτά με fairy συνθήκες. Τι είναι όμως τα μυθικά κομμάτια; Κομμάτια που ίσως  μοιάζουν με αυτά που γνωρίζουμε αλλά κινούνται με πολύ αλλόκοτο  τρόπο και έχουν ονόματα εντόμων, θηρίων, τεράτων ή άλλων μυθικών  πλασμάτων. Παραδείγματα: κάποια «βασίλισσα» πηδάει πάνω από  δικά της κομμάτια, ένας «ίππος» κινείται σε «Γ» μεγαλύτερης τροχιάς  από τη συνηθισμένη ή κάνει πολλά «Γ» το ένα πίσω από το άλλο, ένα  γραμμικό κομμάτι κάνει υποχρεωτικά την μεγαλύτερη δυνατή κίνηση σε 

μήκος, ένα άλλο κομμάτι παραλύει και απαγορεύεται να κινηθεί και ένα  κομμάτι παραπέρα ανήκει και στους δύο στρατούς και το χρησιμοποιεί  όποιος θέλει!  

Αλλά δεν τελειώσαμε. Υπάρχουν και οι fairy συνθήκες. Το πλήθος τους  είναι μεγάλο και κάθε χρόνο αυξάνεται χάρη στη φαντασία των  συνθετών. Λίγα χαρακτηριστικά παραδείγματα: παράλυση ανάλογων  κομματιών, ένα κομμάτι που τρώγεται ξαναγεννιέται στο αρχικό του  τετράγωνο, ένα κομμάτι που τρώει αναβιβάζεται ή υποβιβάζεται σε  αξία ή και αλλάζει χρώμα(!), μια σκακιέρα είναι κυλινδρική και μια άλλη  χωρισμένη σε ομάδες τετραγώνων. Κι αυτό είναι ένα μόνο μικρό δείγμα  από τους φανταστικούς, σχεδόν σουρεαλιστικούς κόσμους που διαθέτει  το μυθικό σκάκι. 178 διαφορετικές συνθήκες και ορισμούς μετρήσαμε  στο τελευταίο Album. Και ασφαλώς ένα πρόβλημα μπορεί να έχει ΚΑΙ  μυθική συνθήκη ΚΑΙ μυθικά κομμάτια! Μια ζούγκλα, κοντολογίς, στην  οποία μπορείς να μπεις και να χαθείς για πάντα, αν εντωμεταξύ δεν σε  έχουν φάει τα λιοντάρια, οι ακρίδες και οι νυκτοβάτες. Αν όμως το  αποτολμήσετε, αυτό θα είναι με δική σας ευθύνη, να ξηγιόμαστε .  Στα μυθικά προβλήματα συνήθως συγκαταλέγονται και τα series,  προβλήματα στα οποία παίζει διαρκώς μόνο η μία πλευρά (πχ στα ser h# μόνο ο μαύρος, μέχρι την τελευταία κίνηση). Η ποικιλομορφία των  fairy προβλημάτων έχει δώσει αναμφίβολα νέα πνοή στην σύνθεση. 

Δ) Retro προβλήματα  

Τα ρετρό είναι μια κατηγορία μόνα τους. Σε αυτά οι κανόνες συνήθως  είναι οι γνωστοί μας (αν και δεν αποκλείεται να είναι και fairy), αλλά η  στόχευση είναι να αποδειχτεί μέσω ρετροανάλυσης (μέτρημα κινήσεων  προς τα πίσω) ότι ισχύει το Α ή το Β ενδεχόμενο. Μια από πιο τις  γνωστές υποκατηγορίες ρετρό προβλημάτων είναι τα Proof Games (PG) στα οποία δίνεται μια θέση και ο αριθμός των κινήσεων που έχει  παιχτεί από την αρχική θέση της παρτίδας και πρέπει να βρει ο λύτης  τον μοναδικό τρόπο με τον οποίο αυτή έχει προκύψει, μια εξαιρετικά  δύσκολη αλλά και διασκεδαστική σπαζοκεφαλιά.  

Στο μέλλον θα επανέλθουμε στις επιμέρους κατηγορίες προβλημάτων  με περισσότερες εξηγήσεις και παραδείγματα, αλλά καταρχήν θα  συνιστούσαμε να εστιαστεί ένας νέος λύτης μόνο σε ορθόδοξα και ημι ορθόδοξα προβλήματα, τα οποία εξάλλου είναι και τα μόνα που θα  συναντήσει σε σχετικούς διαγωνισμούς. 

1ο βραβείο στο RIFACE για τον Θέμη Αργυρακόπουλο! 

Θυμάστε στο προηγούμενο newsletter που σας λέγαμε για τους  συνθέτες μας και τις επιτυχίες τους; Δεν πρόλαβε να στεγνώσει η σινική  μελάνη την οποία χρησιμοποιούμε σε τέτοιες περιπτώσεις και ο Θέμης  Αργυρακόπουλος έσπευσε να μας επιβεβαιώσει περίτρανα. 

Ο γνωστός συνθέτης fairy προβλημάτων κατέκτησε (μπροστά από  σπουδαίους προβληματιστές) το 1ο βραβείο στον γρήγορο διαγωνισμό  σύνθεσης fairy, RIFACE (είναι η ετήσια συγκέντρωση των Γάλλων  προβληματιστών). Το τι είναι τα fairy προβλήματα εξηγήσαμε. Το  πρόβλημα του Θέμη έχει την συνθήκη “Atout”, σύμφωνα με την οποία  αντί για κίνηση μπορεί κάποιος να «φυτέψει» ένα κομμάτι στην  σκακιέρα σαν και εκείνο που μόλις κούνησε ο αντίπαλος του. Το ίδιο  μπορεί να κάνει κι ο άλλος βέβαια. Δύσκολο; Αναμφίβολα, οπότε για  την ώρα αρκεστείτε στο ελληνικό βραβείο που θα βρείτε στον επόμενο  σύνδεσμο: 

https://www.phenix 

echecs.fr/Messigny/RIFACE_2025_jugement_feeriques_v2.1.pdf