Εννιά ορθόδοξες συνθέσεις άμεσου ματ

Οι ορθόδοξες συνθέσεις άμεσου ματ (orthodox directmate) λίγων κινήσεων βοηθούν πολύ τους παίκτες του σκακιού να δουν πώς να κάνουν ματ σε μια δεδομένη θέση.
Σήμερα δημοσιεύουμε εννιά προβλήματα δύο κινήσεων του γνωστού συνθέτη Νίκου Περγιάλη. Κι όταν λέμε συνθέτη, να μη ξεχνάμε ότι είναι ο Έσχατος Ρεμπέτης!
Σε δύο από αυτά έχει συμμετοχή και ο καλός σκακιστής Μάνος Πανταβός.

Θα τα δείτε και θα προσπαθήσετε να βρείτε τις εικόνες ματ, όμως τις περισσότερες φορές οι σκακιστικές συνθέσεις έχουν, εκτός από τον μοναδικό τρόπο επίτευξης του ματ, και μια εσωτερική ομορφιά. Στις λύσεις θα αναφέρουμε τα θέματα που βρίσκονται κρυμμένα μέσα στα προβλήματα αυτά.

Πρόβλημα-661 Νίκος Περγιάλης και Μάνος Πανταβός αδημοσίευτο

8/8/b1r1p3/Q7/2k2S2/2p2S2/2K5/8 (4 + 5) #2

Έτοιμο παιγνίδι (αν ήταν η σειρά του Μαύρου να παίξει) 1...Bb5 [a] 2.Qxc3# [A] 1...Rc5 [b] 2.Qa4# [B] Δοκιμές (με κινήσεις, αυτές που έδωσαν ματ στο έτοιμο παιγνίδι) {1.Qxc3+? [A] Kb5!}, {1.Qa4+? [B] Kc5!} Δοκιμή (με απειλή τώρα, αυτό που έδωσε ματ στο έτοιμο παιγνίδι) {1.Sd4? [2.Qxc3# [A] ] Kxd4!} Δοκιμές (διάφορες, που δυσκολεύουν την εύρεση του κλειδιού) {1.Se5+? Kd4!}, {1.Sg2? [2.Se3#] Bb5!}, {1.Qb4+? Kxb4!} Δοκιμή (θεματική, με άμυνες του Μαύρου ίδιες με του έτοιμου παιγνιδιού, αλλά διαφορετικά ματ) {1.Qb6? [2.Se5#] 1...Bb5 [a] 2.Qd4# [C] 1...Rc5 [b] 2.Qb3# [D] αλλά 1...Rxb6!} Κλειδί : 1.Sd3! [2.Sde5#] (όπου στις ίδιες άμυνες του Μαύρου, πάλι αλλάζουν τα ματ) 1...Bb5 [a] 2.Qa2# [E] 1...Rc5 [b] 2.Qxc5# [F] Το πρόβλημα είναι ένα Zagoruyko 3x2 (σε τρεις φάσεις, στις ίδιες 2 άμυνες, αλλάζουν τα ματ).

Πρόβλημα-662 Νίκος Περγιάλης και Μάνος Πανταβός αδημοσίευτο

2R5/2K2B2/8/2k5/3S3r/PP2Bs2/1q1r1SR1/8 (9 + 5) #2

Έτοιμο παιγνίδι : 1...Se1 / Sg1 / Sh2 / Sxd4 / Sg5 2.R(x)g5# 1...Rc2 / Re2 / Rd3 2.S(x)d3# 1...Rh1 / Rh2 / Rh3 / Re4 / Rh5 / Rh6 / Rh7 / Rh8 2.S(x)e4# 1...Qa1 / Qc1 / Qa2 / Qc2 2.b4# Κλειδί : 1.Rb8! [2.Rb5#] 1...Sxd4 2.Rg5# 1...Rdxd4 2.Sd3# 1...Rhxd4 2.Se4# 1...Qxd4 2.b4# 1...Qxb3 2.Sxb3# Ο Νίκος Περγιάλης σχολιάζει έμμετρα : "Νικολάκης, Μανωλάκης σε καρφώματα τετράκις. Κι όπως δείχνουν τα φαινόμενα, έχουμε ματ μεταφερόμενα". Εμείς βλέπουμε θέμα Zilahi (ο wSd4 άλλοτε παίρνεται κι άλλοτε δίνει ματ), πολλαπλές Μαύρες άμυνες στο ίδιο τετράγωνο d4 με πολλαπλά παρσίματα του λευκού Ίππου, μεταφερόμενα ματ, αλληλοπαρσίματα (bQb2 και wSd4), άμεσο αυτομπλοκάρισμα και ματ με καρφώματα κομματιών.

Πρόβλημα-663 Νίκος Περγιάλης αδημοσίευτο

8/3spS2/2s2p2/3R4/2b1k3/1SK3Q1/8/3R4 (6 + 6) #2

Κλειδί : 1.Rh5! [2.Sd2#] 1...Sce5 2.Rd4# 1...Sde5 2.Sc5# 1...e5 2.Sd6# 1...f5 2.Sg5# 1...Bxb3 2.Re1# (Σπάνιο ματ-καθρέπτης, με όλες τις διαφυγές του bK κενές). Υπάρχουν πολλαπλές άμυνες με μπλοκάρισμα του e5. Βλέπουμε το θέμα Anti-Somov A1 (Ο έλεγχος ενός τετραγώνου x στην περιοχή του Μαύρου βασιλιά από ένα λευκό κομμάτι αφαιρείται με την απειλή (που δεν γίνεται μετακινώντας το κομμάτι αυτό). Αυτό συμβαίνει επειδή ένα τρίτο λευκό κομμάτι ελέγχει το x. Ο Μαύρος αμύνεται αφαιρώντας αυτόν τον τρίτο έλεγχο). Εδώ το d5 ελέγχεται από τον wRh5, οπότε μπορεί να αφαιρεθεί ο έλεγχός του από το τρίτο κομμάτι wRd1 με την απειλή Sb3-d2. Βλέπουμε επίσης το θέμα Somov B (ο έλεγχος από το λευκό κομμάτι ενός τετραγώνου x στην περιοχή του Μαύρου βασιλιά αφαιρείται με την κίνηση ματ (που δεν γίνεται με το κομμάτι αυτό). Αυτό είναι δυνατό επειδή μια προηγούμενη Μαύρη κίνηση έχει μπλοκάρει το x). Εδώ το f5 ελέγχεται από τον wRh5, αλλά όταν μπλοκάρεται από το Μαύρο πιόνι, μπορεί ο wSf7 να κλείσει την γραμμή του wRh5. Όταν συνυπάρχουν τα δυο θέματα, Somov και anti-Somov, λέμε ότι υπάρχει το θέμα Isaev.

Πρόβλημα-664 Νίκος Περγιάλης αδημοσίευτο

1b2B1R1/3S4/8/2S2k2/5r2/3P1bP1/3K1R2/8 (8 + 4) #2

Δοκιμές : {1.Rxf3? [2.g4#] Rxf3!}, {1.Rg5+? Kxg5!} Κλειδί : 1.Bf7! [2.Be6#] 1...Bd5 2.g4# 1...Re4 2.dxe4# Εμείς βλέπουμε τα μισο-καρφωμένα bRf4 και bBf3, και ότι τα ματ εκμεταλλεύονται το κάρφωμα. Σχολιάζει ο Έσχατος ρεμπέτης Νίκος Περγιάλης : "Πρώτη φορά τους δυο πιονάκια κάνουνε ματ τα μπαγασάκια (σ' αυτό το θέμα εννοώ καλέ μου φίλε Μανωλιό)".

Πρόβλημα-665 Νίκος Περγιάλης αδημοσίευτο

8/S5b1/2P1p3/2r1k3/5RKB/8/b7/2SR4 (7 + 5) #2

Κλειδί : 1.Be7! [2.Bd6#] 1…Bf8 2.Bf6# 1…Bd5 2.Sd3# 1…Rd5 2.Re1# 1…Rxc6 2.Sxc6# Στο αυτομπλοκάρισμα (self-block) με Bd5 ή Rd5, τα ματ είναι διαφορετικά και αυτό λέγεται αντι-Δυάδα (anti-Dual). Υπάρχει και το θέμα Somov B (όταν ο Μαύρος Αξιωματικός μπλοκάρει το e5, ο Λευκός Ίππος μπορεί να κλείσει την γραμμή του Λευκού Πύργου d1).

Πρόβλημα-666 Νίκος Περγιάλης αδημοσίευτο

8/3K2s1/Rp6/S1k3S1/1pPp4/6s1/8/2B5 (6 + 6) #2

Στο έτοιμο παιγνίδι βλέπουμε πλήρη αποκλεισμό (full block), δηλαδή αν ήταν σειρά του Μαύρου να παίξει, ότι και να έπαιζε θα γινόταν ματ : 1...S3~ 2.S(x)e4# 1...S7~ 2.S(x)e6# 1...b3 2.Ba3# 1...d3 2.Be3# 1...b5 / bxa5 2.Rc6# Υπάρχουν δυό δοκιμές που διατηρούν τον αποκλεισμό : {1.Bb2? d3!}, {1.Bd2? b3!} Κλειδί : 1.Bf4! [2.Βd6#] (Ο Λευκός εγκαταλείπει τον αποκλεισμό και δημιουργεί απειλή) 1...Se4 2.Sxe4# 1...S3f5 2.Se4# 1...S7f5 2.Se6# 1...Se8 2.Se6# 1...d3 2.Be3# 1...bxa5 2.Rc6# Σχολιάζει ο Νίκος Περγιάλης : "Αυτό το ασήμαντο θεματάκι-ιδέα είναι, κατά τη γνώμη μου, από τα πιο δύσκολα ορθόδοξα προβλήματα γιατί πρέπει στο φαινομενικό παιγνίδι να είναι μπλοκ και στη λύση να έχει απειλή. Η τοποθέτηση των πεσσών είναι ιδεώδης, γιατί δεν πρέπει κανένα λευκό κομμάτι να κάνει κίνηση αναμονής. Ο Λευκός Βασιλιάς αν πάει στο c7 (για να συνεχίσει να κρατάει το c6) εκτίθεται σε σαχ (bSe8+),  τα υπόλοιπα Λευκά αν κινηθούν δημιουργείται διαφυγή από το μπλοκ. Το πρόβλημα θα μπορούσε να γίνει, με μετατόπιση μια θέση δεξιά, ένα πρόβλημα αναμονής με κλειδί 1.Ra6!"

Πρόβλημα-667 Νίκος Περγιάλης αδημοσίευτο

8/5p2/5P1p/4pP1k/4S1b1/6K1/7P/5Q2 (6 + 5) #2

Στο έτοιμο παιγνίδι, με πλήρη αποκλεισμό, ότι και να παίξει ο Μαύρος γίνεται ματ : 1...Bd1 2.Qxd1# / Qh3# 1...Be2 2.Qxe2# / Qh3# 1...Bf3 2.Qxf3# / Qh3# 1...Bh3 2.Qxh3# 1...Bxf5 2.Qxf5# Υπάρχουν δοκιμές που διατηρούν τον αποκλεισμό : {1.Qg2? Bxf5!}, {1.h4? Bh3!}, και μια δοκιμή με απειλή : {1.Qc4? [2.Qxf7#] Bxf5!}. Κλειδί : 1.h3! [2.hxg4#] 1...Bd1 2.Qxd1# 1...Be2 2.Qxe2# 1...Bf3 2.Qxf3# 1...Bxh3 2.Qxh3# 1...Bxf5 2.Qxf5# Το αρχικό μπλοκ μετατρέπεται σε πρόβλημα απειλής (Block-Threat). Στην μονομαχία bB και wQ επικρατεί η Λευκή Βασίλισσα με Άρπαγμα (Grab) του αντιπάλου της Μαύρου Αξιωματικού, όσο κι αν διορθώσει το τετράγωνο άφιξής του (Black correction).

Πρόβλημα-668 Νίκος Περγιάλης αδημοσίευτο

7b/3R3r/1K4B1/1S6/k6B/8/P7/sR1S4 (8 + 4) #2

Στο έτοιμο παιγνίδι υπάρχουν μερικά στημένα ματ : 1...Bc3 2.Sdxc3# 1...Sc2 2.Bxc2# 1...Bd4+ 2.Rxd4# 1...Rxh4 / Bg7 / Rh5 / Rh6 2.Ra7# 1...Rg7 2.Sdc3# / Rd4# Δοκιμές : {1.Sdc3+? [A] Bxc3! [b] }, {1.Rd4+? [B] Bxd4+! [b] }, {1.Rb4+? Kxb4!}, {1.Ra7+? Rxa7!}, {1.Be7? [2.Rb4# / Ra7#] Rxe7!}. Κλειδί : 1.Be1! [2.Rb4#] 1...Bc3 [a] 2.Sdxc3# [A] 1...Sc2 2.Bxc2# 1...Bd4+ [b] 2.Rxd4# [B] 1...Rh4 2.Ra7# 1...Sb3 2.axb3# 1...Bb2 2.Sxb2# Θέμα Vladimirov : Δυο δοκιμές (A και B) αποκρούονται από τις Μαύρες άμυνες (a και b). Μετά το κλειδί, οι άμυνες (a και b) επιφέρουν τα ματ (A και B). Η κίνηση 1...Sb3 διορθώνει την 1...Sc2 (black correction), χωρίς επιτυχία.

Πρόβλημα-669 Νίκος Περγιάλης αδημοσίευτο

B7/B7/8/6R1/2r1S2K/4p2S/1R6/4r2k (7 + 4) #2

Δοκιμές : {1.Rh2+? Kxh2!}, {1.Rg1+? Rxg1!}, {1.Kg3? [2.Sef2# / Rh2#] Rg1+!}. Κλειδί : 1.Bb8! [2.Rh2#] 1...Re2 2.Rg1# 1...Rc2 2.Sef2# 1...Rxe4+ 2.Bxe4# 1...Rc7 2.Sg3# 1…e2 2.Shf2#