Βοηθητικά προβλήματα (2)

Είπαμε ότι τα βοηθητικά είναι ετερόδοξα προβλήματα που έχουν διαφορετικό στόχο από τα ορθόδοξα, δηλαδή στα βοηθητικά παίζουν πρώτα τα μαύρα και βοηθούν τα λευκά να επιτύχουν ματ. Θα δούμε τώρα βοηθητικά δίδυμα, βοηθητικά ντούπλεξ, και βοηθητικά σειράς κινήσεων.

α) Δίδυμα βοηθητικά προβλήματα

Εκτός από τις πολλαπλές λύσεις, άλλος τρόπος να δοθεί ποικιλία στο παιγνίδι ενός βοηθητικού είναι η κατασκευή διδύμων προβλημάτων.
Έτσι, από ένα διάγραμμα προκύπτουν περισσότερα προβλήματα με μικρές διαφορές, όπως είναι η μετακίνηση ενός κομματιού από μία θέση σε άλλη, η προσθήκη ή η αφαίρεση ενός κομματιού, η αλλαγή κατεύθυνσης της σκακιέρας, ή κάποια άλλη διαφοροποίηση.
Δίδυμα υπάρχουν και σε άλλα είδη προβλημάτων, αλλά είναι πολύ συνηθισμένα στα βοηθητικά.

	(Πρόβλημα 97) Φόρσμπεργκ (Henry Forsberg), ”Revista Romana de Şah”, 1935 (α) διάγραμμα : Βοηθητικό σε 2 (β) Αντικατάσταση της Qa6 με Ra6, (-bQa6 +bRa6) (γ) με Ba6, (-bQa6 +bBa6) (δ) με Sa6, (-bQa6 +bSa6) (ε) με μαύρο πιόνι a6, (-bQa6 +bPa6) h#2 (3+2)
[8/8/q7/8/1R4K1/k2S4/8/8]

Το πρόβλημα-97 είναι ένα βοηθητικό δυάρι του Χένρι Φόρσμπεργκ (Henry Forsberg), που διακρίθηκε με το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό εις μνήμην (Memorial Tourney) του συνθέτη Πάουλι (W. Pauly), τα αποτελέσματα του οποίου δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό “Revista Romana de Şah” το 1935. Τα δίδυμα στο πρόβλημα αυτό δημιουργούνται με αντικατάσταση της μαύρης βασίλισσας του a6 με διάφορα κομμάτια. Οι λύσεις των πέντε προβλημάτων είναι :

(α) Με μαύρη Qa6 : Κλειδί: 1.Qf6! Sc5 2.Qb2 Ra4#

(β) Με μαύρο Ra6 : Κλειδί: 1.Rb6! Rb1 2.Rb3 Ra1#

(γ) Με μαύρο Ba6 : Κλειδί: 1.Bc4! Se1 2.Ba2 Sc2#

(δ) Με μαύρο Sa6 : Κλειδί: 1.Sc5! Sc1 2.Sa4 Rb3#

(ε) Με μαύρο Pa6 : Κλειδί: 1.a5! Rb3+ 2.Ka4 Sc5#

---

Βοηθητικά Ντούπλεξ

Μια άλλη μέθοδος να παίρνουμε δυο προβλήματα από μια θέση διαγράμματος είναι το πρόβλημα Ντούπλεξ.

Ντούπλεξ είναι ένα βοηθητικό με δυο λύσεις : στην μία παίζουν τα μαύρα και βοηθούν τα λευκά να τους δώσουν ματ, στην άλλη παίζουν τα λευκά και βοηθούν τα μαύρα να τους δώσουν ματ.

(Ντούπλεξ προβλήματα μπορούν να συντεθούν και με άλλους τύπους προβλημάτων, αλλά στη μεγάλη πλειονότητά τους είναι βοηθητικά).

	(Πρόβλημα 98) Μίλαν Βούξεβιτς (Milan Vukcevich), Πρώτη θέση, Ματς Βουκουρέστι – Βελιγράδι, 1960 Βοηθητικό σε δύο, Ντούπλεξ h#2 duplex (3+3)
[4K2s/3P1P2/4k3/3p4/8/8/8/8]

Το πρόβλημα-98 είναι σύνθεση του Γιουγκοσλάβου Μίλαν Βούξεβιτς (Milan Vukcevich) και πήρε την πρώτη θέση στο Match Βουκουρέστι-Βελιγράδι το 1960. Οι λύσεις είναι :

Παίζουν τα μαύρα : Κλειδί: 1.Sg6! f8=Q 2.Se5 d8=S#.

Παίζουν τα λευκά : Κλειδί: 1.f8=R! Sf7 2.d8=B Sd6#.

Αυτές οι δυο λύσεις σχετίζονται στενά, με δυο κομμάτια από προαγωγή λευκών πιονιών να καλύπτουν τις διαφυγές του μαύρου βασιλιά στην μία λύση, και δυο κομμάτια από προαγωγή λευκών πιονιών να μπλοκάρουν τις διαφυγές του λευκού βασιλιά στην άλλη λύση.
Αφού πετυχαίνει τις τέσσερις προαγωγές, το πρόβλημα είναι ένα Αλουμβάντλουνγκ.

---

Βοηθητικό σειράς κινήσεων

Ένα βοηθητικό πρόβλημα μπορεί να είναι του τύπου σειράς κινήσεων, όπου τα μαύρα παίζουν χωρίς απόκριση από τα λευκά μια σειρά κινήσεων, και μετά τα λευκά κάνουν μια κίνηση που δίνει ματ. Τα μαύρα δεν επιτρέπεται να εκθέσουν τον βασιλιά τους σε απειλή σαχ, ούτε μπορούν να δώσουν σαχ στον λευκό βασιλιά, παρά στην τελευταία τους κίνηση.

	(Πρόβλημα 99) Ντόουσον (T. R. Dawson), ”Fairy Chess Review”, 1947 Σειράς Βοηθητικό σε 17 ser-h#17 (2+2)
[8/8/8/S7/8/8/5p2/k1K5]

Το πρόβλημα-99 είναι ένα σειράς-βοηθητικό πολυκίνητο δεκαεπτά κινήσεων (συντομογραφικά ser-h17#), που συνέθεσε ο Τόμας Ρέινερ Ντόουσον (Thomas Rayner Dawson), και που δημοσιεύτηκε στο "Fairy Chess Review" το 1947.
Ένας αποτελεσματικός τρόπος να λύνει κάποιος πολυκίνητα σειράς-βοηθητικά όπως αυτό είναι να προσπαθεί να φανταστεί μια θέση, στην οποία τα μαύρα θα μπορούσαν να γίνουν ματ, και μετά να προσπαθεί “να φέρει” αυτή την θέση.
Εδώ, που υπάρχει μόνο ένας ίππος, ο μόνος τρόπος να γίνουν ματ τα μαύρα είναι να είναι ο βασιλιάς τους στην γωνία a1 και με ένα ακόμη μαύρο κομμάτι στο a2, ώστε να επιτραπεί ένα ματ με Sb3. Ο λευκός βασιλιάς είναι στο c1, οπότε το μαύρο κομμάτι δεν μπορεί να είναι ίππος γιατί θα απειλούσε σαχ από το a2. Το ματ δίνεται από το b3, άρα το μαύρο κομμάτι στο a2 δεν θα είναι αξιωματικός ή βασίλισσα, για να μην πάρει τον ίππο. Άρα η προαγωγή θα δώσει πύργο.
Η ανάγκη να αποφευχθεί η έκθεση του λευκού βασιλιά σε σαχ σημαίνει ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος λύσης, με τον μαύρο βασιλιά να πηγαίνει μέχρι την μέση της σκακιέρας και να επιστρέφει.
Η λύση είναι :

Κλειδί: 1.Ka2! 2.Ka3 3.Kb4 4.Kc3 5.Kd3 6.Ke2 7.Ke1 8.f1=R 9.Rf2 10.Ke2 11.Kd3 12.Kc3 13.Kb4 14.Ka3 15.Ka2 16.Ka1 17.Ra2 Sb3#
(ή συντομογραφικά 1.Ka2 - a3 - b4 - c3 - d3 - e2 - e1 8.f1=R 9.Rf2 10.Ke2 - d3 - c3 - b4 - a3 - a2 - a1 17.Ra2 Sb3#)

---

Άλλοι τύποι βοηθητικών προβλημάτων

Τα βοηθητικά, όπως και τα άλλα προβλήματα, μπορούν να συντεθούν με Μυθικά κομμάτια (Fairy pieces) ή με κανόνες Μυθικού σκακιού (Fairy chess), όπως είναι η Κίρκη (Circe chess), το Σκάκι πλέγματος (Grid chess) ή το Σκάκι περιπόλου (Patrol chess).
Κάθε παραλλαγή μπορεί να συνδυασθεί με κάποια άλλη, οπότε υπάρχει τεράστιο πεδίο εφαρμογής ποικίλων ιδεών.