Δημήτρης Καπράλος

Ο Δημήτρης Καπράλος (Demetrius N. Kapralos) ήταν Χρυσός Ολυμπιονίκης στην σύνθεση σκακιστικών προβλημάτων.

Γεννήθηκε (05 Μάρτη 1927) στο Παναιτώλιο Αγρινίου τη χρονιά που έγινε και η πρώτη επίσημη σκακιστική Ολυμπιάδα. Πέθανε (06 Φλεβάρη 1994) λίγες μέρες πριν από τον Τριαντάφυλλο Σιαπέρα.

Παιδί πολυμελούς οικογένειας, γνώρισε τον πόλεμο στα νιάτα του και ένα τραύμα, στο πόδι του, σημάδεψε την υπόλοιπη ζωή του. Έμαθε για το σκάκι και για τα σκακιστικά προβλήματα, όταν ήταν στο νοσοκομείο, από τις εφημερίδες που είχαν ξαναρχίσει να εκδίδονται εκείνην την εποχή, ιδιαίτερα από τη στήλη του Ιωάννη Κουταλίδη στο περιοδικό [Ήλιος], που εξηγούσε τα θέματα των σκακιστικών προβλημάτων και είχε γίνει πόλος έλξης τής πρώτης γενιάς των Ελλήνων προβληματιστών.

Όταν άρχισε να συνθέτει προβλήματα, ήλθε σε επικοινωνία με τον Σπύρο Μπίκο, ο οποίος γνώριζε τους Ολλανδούς προβληματιστές. Ο Μπίκος είδε αμέσως το ταλέντο του νέου συνθέτη και τον προώθησε, προτείνοντάς του διεθνείς διαγωνισμούς και συνεργαζόμενος μαζί του. Στο πρώτο τουρνουά για το θέμα «Μπίκος», που προκηρύχθηκε στην Ολλανδία το 1948, ο Καπράλος πήρε το πρώτο βραβείο. Έκτοτε, σε όσα τουρνουά λάβαινε μέρος έπαιρνε σημαντικές διακρίσεις, υπήρξε δε το 1950 ένα θεματικό τουρνουά όπου τρία προβλήματα του Καπράλου πήραν τα τρία πρώτα βραβεία! (Δες παρακάτω κατάλογο διακρίσεων και το Πρόβλημα 357 που ήταν το Πρώτο Βραβείο αυτού του διαγωνισμού).

Τη δεκαετία ’50 – ’60 έλαβε μέρος σε πολλούς διαγωνισμούς σύνθεσης με συνεχείς διακρίσεις.
Η φωτογραφία του προέρχεται από το εξώφυλλο του περιοδικού [Το Ματ] (τεύχος 57, Σεπτέμβριος 1956) που εξέδιδε ο Σπύρος Μπίκος.

Τη δεκαετία του ’60, που ήλθε στην Αθήνα, ασχολήθηκε με το αγωνιστικό σκάκι και πήρε τίτλο Υποψήφιου Μαιτρ (ΥΜ). Επέλεγε εργασίες που του διέθεταν ελεύθερο χρόνο για τις εφευρέσεις του, (όπως δικαστικός κλητήρας), και είχε την ευκαιρία να συμμετάσχει (αναπληρωματικός) με την ελληνική ομάδα στο αγωνιστικό σκάκι (14η Ολυμπιάδα - Λειψία 1960, 17η Ολυμπιάδα - Αβάνα 1966, λεπτομέρειες εδώ).

Στο τέλος της δεκαετίας, επανέρχεται δριμύτερος στη σύνθεση προβλημάτων και γίνεται αρχηγός και «ψυχή» της ελληνικής εθνικής ομάδας στους Παγκόσμιους Διαγωνισμούς Σύνθεσης, που ο καθένας διαρκεί μια τετραετία. Και σε αυτούς τους διαγωνισμούς, οι επιτυχίες του, προσωπικές και ομαδικές, είναι πολυάριθμες. Σε εποχές που το αγωνιστικό σκάκι στη χώρα μας δεν είχε ακόμα ξυπνήσει, ο Καπράλος συνεχίζει να διακρίνεται στους διαγωνισμούς των σκακιστικών  Ολυμπιάδων. Παράλληλα, έχει επιτυχίες και σε άλλους διαγωνισμούς σύνθεσης. Η γρήγορη κατανόηση του θέματος που δινόταν για σύνθεση, και η ταχύτητα με την οποία συνέθετε ήταν θαυμαστή από όλους και τα ταλέντα του αυτά δικαιολογούν τις μεγάλες επιτυχίες του σε θεματικούς κυρίως διαγωνισμούς.

Τα βραβευμένα προβλήματα που προαναφέρθηκαν, όπως και αρκετά άλλα από τα 300 και πλέον προβλήματα που είχε συνθέσει, βρίσκονται δημοσιευμένα σε ποικίλα έντυπα. Πρέπει, όμως, να γίνει προσπάθεια να συγκεντρωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα σε συλλογή, γιατί μπορεί να χαθούν, αφού δεν φρόντιζε να τα στέλνει για αξιολόγηση και δημοσίευση στα άλμπουμ της FIDE. Η Παγκόσμια Ένωση των Προβληματιστών δεν μπορούσε να του απονείμει  τίτλο διεθνούς μετρ στη σύνθεση (αφού προαπαιτείται η δημοσίευση προβλημάτων στα άλμπουμ), αλλά του απένειμε, τιμής ένεκεν, τον τίτλο του «Διεθνούς Κριτή» (International Judge) σκακιστικών προβλημάτων. Λίγο πριν το τέλος του απασχολήθηκε ως προπονητής στην Ε.Σ.Ο..

Ο ονειροπόλος Δημήτρης Καπράλος, που τον ταλαιπωρούσαν πολλά προβλήματα υγείας, μέχρι και τις τελευταίες του στιγμές μοχθούσε για τη σύνθεση προβλημάτων ενόψει του παγκοσμίου πρωταθλήματος της εποχής εκείνης, καθώς και για την αναγνώριση μιας πρωτοποριακής εφεύρεσής του με χημική βάση, που θα μπορούσε να βρει εφαρμογή στις βιομηχανίες και να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα. Δεν γνωρίζουμε την τύχη αυτής της εφεύρεσης.

Εμείς οι προβληματιστές τιμούμε τον ανεπανάληπτο Δημήτρη Καπράλο, και τον θυμόμαστε κάθε φορά που αγγίζουμε τα κομμάτια στη σκακιέρα μας επειδή ακόμη και το σετ κομματιών της Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας είναι σχεδιασμένο από το δημιουργικό χέρι του!


Ενδεικτικός Κατάλογος διακρίσεων του Δημήτρη Καπράλου

1948 : Πρώτη θέση, θεματικός διαγωνισμός "Μπίκος", περιοδικό Probleemblad, Ολλανδία
1950 : Πρώτη θέση [Δες Πρόβλημα 357] και Δεύτερη θέση και Τρίτη θέση, Διεθνές Τουρνουά περιοδικό Probleemblad, Ολλανδία
1951 : Πρώτη θέση στα Δυάρια, Βρετανική Σκακιστική Επιθεώρηση
1952 : Τέταρτη θέση στα Τριάρια [Δες Πρόβλημα 355] και Τρίτη Εύφημη Μνεία στα Δυάρια [Δες Πρόβλημα 356], Ολυμπιάδα στο Ελσίνκι
1955 : Πρώτη θέση στο διαγωνισμό του Σάο Πάολο
1956 : Πρώτη θέση, περιοδικό Probleemblad, Ολλανδία
1956 : Πρώτη θέση, σε τουρνουά στο Γαλλικό UPF
1956 : Πρώτη θέση και Τρίτη θέση, στο Vida Rotaria, Βραζιλία
1972 : Χρυσό μετάλλιο Πρώτη θέση στον ζωντανό διαγωνισμό σύνθεσης [Δες Πρόβλημα 353] και Χρυσό μετάλλιο Πρώτη θέση στα Δυάρια [Δες Πρόβλημα 354], Ολυμπιάδα στα Σκόπια
1972 : Έβδομη θέση για την Ελλάδα, (Γουσσόπουλος, Καπράλος, Λύρης, Μπίκος, Μουτεσίδης, Σκούλης), στο 2ο Διεθνές Ομαδικό Τουρνουά Σύνθεσης 1967-1971, διοργάνωση : Ολλανδία. Έκτη θέση στα Δυάρια για τον Καπράλο στο τουρνουά αυτό.
1974 : Ασημένιο μετάλλιο Δεύτερη θέση (μαζί με Σπύρο Μπίκο) στα Τριάρια και Χάλκινο μετάλλιο Τρίτη θέση (μαζί με Σπύρο Μπίκο) στα Δυάρια, Ολυμπιάδα στην Νίκαια
1974 : Πρώτη θέση στα Δυάρια, Sinfonie Scacchistiche, Ιταλία
1974 : Πρώτη θέση στα Τριάρια, Hlas l’udu, Τσεχοσλοβακία
1976 : Έκτη θέση (μαζί με Σπύρο Μπίκο), Ολυμπιάδα στη Χάιφα
1983 : Πρώτη θέση (μαζί με Νίκο Σιώτη), στο τουρνουά για τα 1300 χρόνια της Βουλγαρίας. [Δες Πρόβλημα 010]
1985 : Πέμπτη θέση για την Ελλάδα στο 2ο WCCT (Παγκόσμιο Τουρνουά Σκακιστικής Σύνθεσης 1980-1983), διοργάνωση : FRG
1985 : Τρίτη θέση, 148 Θεματικός Διαγωνισμός Probleemblad, Ολλανδία [Δες Πρόβλημα 234]
1989 : Πέμπτη θέση για την Ελλάδα στο 3ο WCCT (Παγκόσμιο Τουρνουά Σκακιστικής Σύνθεσης 1984-1987), διοργάνωση : PCCC.


Προβλήματα του Καπράλου

	(Πρόβλημα 353) Δημήτρης Καπράλος (Demetrius N. Kapralos), Πρώτο Βραβείο σε ζωντανό Διαγωνισμό Σύνθεσης, Ολυμπιάδα στα Σκόπια, 1972 Ματ σε 2 κινήσεις. #2 ( 12 + 12 )
[8/8/1p1S2b1/5pQ1/rpp1Pp2/R1Pk1PP1/R3p3/B1rBbSsK]

Έτοιμο παιγνίδι : 1...fxg3 2.Qe3#, 1...fxe4 2.Qd5#

Δοκιμή : {1.Qf6? [2.Qd4#]
1...Rxc3 2.Bc2#
1...Bxc3 2.Rd2#
αλλά 1...bxc3!}

Κλειδί : 1.Qd8! [2.Sd~#]
1...Ra8 2.Sc8#
1...Ra7 2.Sb7#
1...Ra5 2.Sb5#
1...Be8 2.Sxe8#
1...Bf7 2.Sxf7#
1...exf1=~ 2.Sxf5#
(1...Bf2 2.Rd2#
1...Sxf3 2.Bxe2#)

Δόθηκε χρόνος 3 ώρες, κριτής ήταν ο Γιουγκοσλάβος Χέρνιτς (Zvonimir Hernitz).
Θέμα : [Ριζική αλλαγή λευκού και μαύρου παιγνιδιού σε τρεις φάσεις (έτοιμο παιγνίδι, δοκιμή, λύση). Οι θεματικές βαριάντες (κινήσεις B1 W2) δεν επιτρέπεται να επαναλαμβάνονται μαζί σε καμία φάση. Αν επαναλαμβάνεται η πρώτη κίνηση των μαύρων, B1, πρέπει να διαφέρει η δεύτερη κίνηση των λευκών W2, και αντίστροφα.]

Στο φαινομενικό παιγνίδι έχουμε δύο βαριάντες με άνοιγμα γραμμών της λευκής ντάμας, στη δοκιμή παρουσιάζονται δύο αυτοκαρφώματα μαύρων κομματιών και, τέλος, μετά το κλειδί εμφανίζεται το θέμα του ελεύθερου Φλεκ (διαχωρισμός των απειλών, που δημιουργούνται από το κλειδί, μετά από συγκεκριμένες μαύρες άμυνες).

Το πρόβλημα ήταν εξώφυλλο στο περιοδικό [Σκακιστής] Νο.58 Οκτώβρης 1972.

	(Πρόβλημα 354) Δημήτρης Καπράλος (Demetrius N. Kapralos), Χρυσό Μετάλλιο, Ολυμπιάδα Skopje, 1972 Ματ σε 2 κινήσεις. #2 ( 9 + 11 )
[2B2RK1/2B5/2p1S1p1/r1R5/r1p1k3/s1PS2Q1/q4pb1/2b5]

Έτοιμο παιγνίδι :
1...Bf3 2.Qxf3#
1...Be3 a 2.Qxg6# A
1...cxd3 b 2.Qe5# C

Δοκιμή :
{1. Bf4? [2.Sg5#]
1...Bf3 c 2.Qxg6# A
1...Be3 2.Qxe3#
1...cxd3 b 2.Qxg2# B
(1...Bxf4 2.Rxf4#)
αλλά 1...Rxc5!}

Κλειδί : 1.Rd8! [2.Rd4#]
1...Bf3 c 2.Qe5# C
1...Be3 a 2.Qxg2# B
1...cxd3 2.Qxd3#
1...Sc2 2.Sxf2#
1...Sb5 2.Re5#
1...Rxc5 2.Sexc5#

Θέμα Ζαγκορούικο 3x3 με 3 αλλαγμένα ματ σε ισάριθμες φάσεις, με όλα τα ματ να δίνονται από τη λευκή ντάμα, σε μορφή διαχωρισμένου Λάτσνυ (Lacny) σε τρεις φάσεις.

	(Πρόβλημα 355) Δημήτρης Καπράλος (Demetrius N. Kapralos), Πρώτη Εύφημη Μνεία, Ολυμπιάδα Helsinki, 1952 Ματ σε 3 κινήσεις. #3 ( 10 + 10 )
[2qrRB1K/1p5b/1r6/1p5R/2P1pk2/1sS1p3/Q3BS1P/8]

Κλειδί : 1.Qa7! [2.Qb8+
___2...Rdd6, Rbd6 3.Bh6#, Sd5#
___2...Qc7, Qxb8 3.Sh3#]
1...Rdd6 2.Bh6+ Rxh6 3.Sd5#
1...Rbd6 2.Sd3+ exd3 / Rxd3 3.Qxe3# / Bh6#
1...Bf5 2.Sh3+ Bxh3 3.Rxe4#
1...Qf5 2.Rxe4+ Qxe4 3.Sh3#
1...Qd7 2.Sd5+ Qxd5 3.Sh3#
1...Qe6, exf2 2.Bh6+ Qxh6 / Rxh6 3.Sh3# / Qxf2#

Διατομές Βίρτσμπουργκ – Πλαχούτα στα τετράγωνα d6 και f5 και Χολτσχάουζεν στα τετράγωνα d7 και e6.

	(Πρόβλημα 356) Δημήτρης Καπράλος (Demetrius N. Kapralos), Τρίτη Εύφημη Μνεία, Ολυμπιάδα Helsinki, 1952 Ματ σε 2 κινήσεις. #2 ( 10 + 9 )
[1s5r/R2BSp2/1Kpk4/1bS5/1P3P1B/3p3Q/4R3/4r1q1]

Έτοιμο Παιγνίδι :
1...Qg5 a 2.Sb7# A (Se4?)
1...Qg4 b 2.Se4# B (Sb7?)

Κλειδί : 1.Be6! [2.Sf5#]
1...Qg5 a 2.Se4# B (Sb7?)
1...Qg4 b 2.Sb7# A (Se4?)
1...Qxc5+ 2.bxc5#
1...Qg6 2.Sb7#
1...fxe6 2.Qxe6#
1...Sd7+ 2.Rxd7#
1...Rh5 2.Sc8#

Αντιστροφή των ματ μετά τις ίδιες μαύρες άμυνες και θέμα Ιάβα (ήτοι συνδυασμός αντιδυάδας (dual avoidance) με κλεισίματα λευκών γραμμών από τα μαύρα και τα λευκά).

Θέμα: Ιάβα (Java) : δυό τετράγωνα γειτονικά στον μαύρο Βασιλιά ελέγχονται το καθένα από δυό λευκές δυνάμεις. Ο μαύρος κλείνει την μια γραμμή ελέγχου και ο λευκός δεν μπορεί να κλείσει και την άλλη γραμμή ελέγχου, οπότε επιλέγει την κίνησή του και αποφεύγει το ντουάλ (υπάρχει αντιδυάδα).

	(Πρόβλημα 357) Δημήτρης Καπράλος (Demetrius N. Kapralos), Πρώτο Βραβείο, Διεθνές Τουρνουά Ολλανδίας, 1950 Ματ σε 2 κινήσεις. #2 ( 9 + 12 )
[b5QK/3R2Bp/8/1Sp1S2B/4kp2/2r1srp1/3Psb2/3qR3]

Έτοιμο παιγνίδι :
1...S2~ / S3~ 2.Qxh7#
1...Sd4! 2.Sd6#
1...Sf5! 2.Qxa8#

Κλειδί : 1.Rf7! [2.Bxf3#]
1...S2~ / S3~ 2.Qxa8#
1...Sd4! 2.Sxc3#
1...Sd5! 2.Qxh7#
1...Kd5 2.Rxf4#

Αλλαγές ματ μεταξύ φαινομενικού παιγνιδιού και πραγματικού παιγνιδιού στις γενικές και τις διορθωτικές άμυνες των μαύρων ίππων, οι οποίοι είναι σε διάταξη ημικαρφώματος.
Ο μηχανισμός του προβλήματος βασίζεται στον εναλλάξ έλεγχο των τετραγώνων d5 και f5 που επιτυγχάνεται πολύ έξυπνα με το πάρε-δώσε (give-and-take) κλειδί, (δίνει στον bK την διαφυγή d5 και ταυτόχρονα του παίρνει την διαφυγή f5).

---

Σχόλιο Αλκίνοου : Η ανάρτηση αυτή έγινε με τις πολύτιμες συνεργασίες των Παναγή Σκλαβούνου και Χάρη Φουγιαξή, τους οποίους ευχαριστώ.